**សម្ដេច ឃួន សុដារី វាយតម្លៃចំពោះវត្តមានប្រធានសភានេប៉ាល់ ចូលរួមសម័យប្រជុំពេញអង្គ IPTP លើកទី១១ ជាការបង្ហាញឆន្ទៈស្រឡាញ់ និងការពារសន្តិភាព**ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា លើកទឹកចិត្តអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាយប៉ា សហការជាមួយ IPTP ដើម្បីលើកម្ពស់សន្តិភាព**បណ្ឌិត កៅ គឹមហួន កោតសរសើរសភាកម្ពុជា ក្នុងការរៀបចំសម័យប្រជុំអន្តរសភាដើម្បីភាពអត់ឱន និងសន្តិភាព**លទ្ធផលនៃមហាសន្និបាតលើកទី១២ នៃសន្និសីទអន្តរជាតិនៃគណបក្សនយោបាយនៅអាស៊ី (ICAPP) ប្រព្រឹត្ដទៅពីថ្ងៃទី២១-២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នៅរាជធានីភ្នំពេញ**អាមេរិកជឿថា កងទ័ពកូរ៉េខាងជើងដែលកំពុងប្រមូលផ្តុំនៅរុស្ស៊ី នឹងចូលធ្វើសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនឆាប់ៗខាងមុខនេះ**អ៊ុយក្រែន អះអាងថាខ្លួនបានបង្កើនការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស ក្រោយរុស្ស៉ីចាប់ផ្តើមប្រើមីស៉ីលស៊េរីថ្មី**ឯកឧត្តម កែ គឹមយ៉ាន ស្នើដល់គ្រប់សមាសភាពទាំងអស់ បន្តចូលរួមរក្សាការពារឲ្យបាននូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ សុខដុមនីយ៍កម្មជាតិសាសន៍ និងសាសនា**ប្រមុខ NATO ជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងរដ្ឋ Florida**ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍តួកគី ប្រកាសអំពីការពិនិត្យរៀបចំឱ្យមានការហោះហើរត្រង់មកកម្ពុជា**ស្រ្តីជនជាតិអូស្រ្តាលីម្នាក់ទៀត បានបាត់បង់ជីវិត ដោយសារពុលស្រា នៅប្រទេសឡាវ**កូរ៉េខាងជើង ថ្កោលទោសការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នា រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក កូរ៉េខាងត្បូង និងជប៉ុន ហើយព្រមានថា ខ្លួននឹងធ្វើសកម្មភាពភ្លាមៗ ប្រសិនបើចាំបាច់**ឯកឧត្តម ប្រាក់ សំអឿន អញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីបិទអនុសំវច្ឆរមហាសន្និបាតមន្ត្រីសង្ឃទូទាំងប្រទេសលើកទី៣២ ឆ្នាំ២០២៤**ឯកឧត្ដមទេសរដ្ឋមន្ដ្រី គី តិច ដឹកនាំក្រុមគ្រូពេទ្យភ្នែកស្ម័គ្រចិត្ត ចុះពិនិត្យព្យាបាល វាស់ភ្នែក និងចែកវែនតាដោយមិនគិតថ្លៃជូនពលរដ្ឋនៅស្រុកបាទី**ឯកឧត្តមទេសរដ្ឋមន្ត្រី សក់ សេដ្ឋា អញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីបិទអនុសំវច្ឆរមហាសន្និបាតមន្ត្រីសង្ឃទូទាំងប្រទេសលើកទី៣២ ឆ្នាំ២០២៤**ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស សុខា បង្ហាញក្ដីរីករាយនៅពេលអាហារូបកណ៍ ជិត ២ពាន់កន្លែង ទទួលការស្នើសុំពីសិស្ស-និស្សិត ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី**មនុស្ស ១១នាក់ស្លាប់ បន្ទាប់ពីការវាយប្រហារតាមអាកាសដ៏ខ្លាំងក្លារបស់អ៉ីស្រាអែល នៅកណ្តាលក្រុងបេរូត**ឯកឧត្ដម សួស យ៉ារ៉ា៖ កម្ពុជាចង់ឱ្យគំរូនៃសន្តិភាពនៅកម្ពុជា អាចត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងធម្មនុញ្ញសន្តិភាពសកល ដើម្បីចែករំលែកនូវ គំរូនៃសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សារ**អ្នករាយការណ៍ពិសេស ICAPP៖ ពិភពលោកកំពុងសិក្សាអំពីគំរូដ៏សំខាន់កម្ពុជា ក្នុងការកសាងសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សា**រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងវប្បធម៌៖ គោលការណ៍នៃការកសាងសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សា ជាពិសេសគឺតួនាទីរបស់វប្បធម៌ គឺជាការផ្លាស់ប្ដូរបរិយាកាសពិភពលោក**រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកិច្ចការនារី ធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍អំពីលទ្ធផលកិច្ចប្រជុំតុមូល នៃគណបក្សនយោបាយអន្តរតំបន់ របស់ ICAPP

មីយ៉ាន់ម៉ា​ព្រមាន​អាស៊ាន​ថា​សម្ពាធ​នឹង​មាន​ផល​ប៉ះពាល់

បរទេស៖ រដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានព្រមានថាសម្ពាធណាមួយពីប្រទេសជិតខាងអាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់ខ្លួន ក្នុងការដាក់ពេលវេលាលើផែនការសន្តិភាពនឹងបង្កើត “ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាន” ។

រដ្ឋាភិបាលយោធាបានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងកិច្ចប្រជុំមួយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសមកពីសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) ដែលបានពិភាក្សាអំពីវិធីនៃការបន្ធូរបន្ថយជម្លោះដែលកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេស។

កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្រសួងការបរទេសដែលតែងតាំងដោយយោធារបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយស្តីបន្ទោសចលនាតស៊ូប្រដាប់អាវុធចំពោះអំពើហិង្សានេះ ហើយនិយាយថាសម្ពាធក្នុងការកំណត់ពេលវេលាសម្រាប់សន្តិភាពនឹងបង្កើតផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានច្រើនជាងអ្វីដែលវិជ្ជមាន។

ក្រសួងក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានឹង “មិនត្រូវបានចងភ្ជាប់ជាមួយនឹងលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំនេះទេ” ដោយសារតែវាត្រូវបានប្រារព្ធឡើងដោយប្រទេសអាស៊ានចំនួនប្រាំបួន ដោយគ្មានការចូលរួមពីតំណាងមកពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានបញ្ចប់សមាជិកភាព ១០ របស់ប្លុកនេះ។

ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវបានអង្រួនដោយភាពសាហាវយង់ឃ្នងនៃជម្លោះក្នុងប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងគ្រាប់បែកបំផ្ទុះដែលត្រូវបានបញ្ជូនទៅពន្ធនាគារដ៏ធំបំផុតរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងការវាយឆ្មក់តាមអាកាសរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅភាគខាងជើងរដ្ឋ Kachin កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដែលរបាយការណ៍បាននិយាយថាបានសម្លាប់មនុស្សប្រហែល ៨០ នាក់ រួមទាំងជនស៊ីវិលជាច្រើនផងដែរ។

គ្មានតំណាងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាមានវត្តមាននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពិសេសនៃរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននោះទេ ដោយសារមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសនេះត្រូវបានរារាំងពីកិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់នៃប្លុកចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារយោធាកាលពីឆ្នាំមុន ដែលបានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់លោកស្រី Aung San Suu Kyi។

មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់នៅក្នុងអំពើហឹង្សាចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ ហើយមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស។

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី Retno Marsudi បានអោយដឹងថា រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភ និងការខកចិត្តរបស់ពួកគេ ហើយក្នុងករណីខ្លះមានការខកចិត្ត ជាមួយនឹងកង្វះការរីកចំរើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការអនុវត្តផែនការសន្តិភាពសម្រាប់មីយ៉ាន់ម៉ា។

នាង​បានបន្តថា​៖ «​ជំនួស​ឲ្យ​ការ​រីកចម្រើន ស្ថានការណ៍​ត្រូវ​បាន​គេ​និយាយ​ថា​កាន់តែ​យ៉ាប់យ៉ឺន និង​កាន់តែ​អាក្រក់​ទៅៗ​»​។

Marsudi បានបន្ថែមថា “អំពើហឹង្សាជាថ្មីម្តងទៀតត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់” ។ «បើ​គ្មាន​ការ​បញ្ឈប់​អំពើ​ហិង្សា​ទេ វា​នឹង​មិន​មាន​លក្ខខណ្ឌ​អំណោយផល​សម្រាប់​ការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នយោបាយ​នេះ​ឡើយ»។

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបានទទួលស្គាល់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក្នុងការនាំយកសន្តិភាពដល់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានបរាជ័យ ប៉ុន្តែពួកគេបានរំលឹកឡើងវិញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគេក្នុងការបញ្ចប់អំពើហិង្សានៅក្នុងប្រទេស។

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ដែលជាប្រធានកិច្ចប្រជុំបានអោយដឹងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា “កិច្ចប្រជុំបានឯកភាពថា អាស៊ានមិនគួរបាក់ទឹកចិត្តនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងប្តេជ្ញាចិត្តជួយមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងការនាំយកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីឱ្យបានឆាប់បំផុត”។

អាស៊ាន​បាន​ព្យាយាម​ដើរ​តួនាទី​បង្កើត​សន្តិភាព​ដោយ​ការ​ដឹកនាំ​ផែនការ “ការ​យល់​ស្រប​ប្រាំ​ចំណុច” ដែល​ក្រុម​បាន​សម្រេច​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន ជា​ផ្លូវ​មួយ​ដើម្បី​ធានា​សន្តិភាព។

ផែនការប្រាំចំណុចបានអំពាវនាវឱ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវអំពើហិង្សា ការសន្ទនារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ ការសម្រុះសម្រួលដោយបេសកជនពិសេសអាស៊ាន ការផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដោយប្រេសិតពិសេសដើម្បីជួបភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។

រដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ាដំបូងបានយល់ព្រម ប៉ុន្តែបានខិតខំប្រឹងប្រែងតិចតួចក្នុងការអនុវត្តផែនការនេះ ក្រៅពីការស្វែងរកជំនួយមនុស្សធម៌ និងអនុញ្ញាតឱ្យប្រេសិតអាស៊ាន គឺលោក ប្រាក់ សុខុន របស់កម្ពុជា ធ្វើទស្សនកិច្ច។ ប៉ុន្តែ​ឧត្តមសេនីយ​បាន​បដិសេធ​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​គាត់​ជួប​ជាមួយ​លោកស្រី ស៊ូជី ដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន និង​ត្រូវ​បាន​កាត់ទោស​ដោយ​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ជាច្រើន​ដែល​ក្រុម​អ្នក​រិះគន់​និយាយ​ថា​មាន​ចេតនា​ធ្វើ​ឱ្យ​លោកស្រី​ចាក​ចេញ​ពី​នយោបាយ។

កិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ កើតឡើងមុនកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំរបស់អាស៊ាន នៅថ្ងៃទី ១១-១៣ ខែវិច្ឆិកា ដែលជាកន្លែងដែលការផ្តោតអារម្មណ៍កំពូលរបស់មេដឹកនាំគឺវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានគំរាមកំហែងដល់ការរួបរួមរបស់ក្រុម។

ជាប្រពៃណី សមាជិកអាស៊ានជៀសវាងការរិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយអំពើហិង្សាដែលកើតឡើងដោយយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ត្រូវបានគេមើលឃើញយ៉ាងទូលំទូលាយថាជាការលាតត្រដាងភាពគ្មានអំណាចរបស់ក្រុមក្នុងការដោះស្រាយគ្រោះអាសន្នភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងមនុស្សធម៌ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ពួកគេទាំងអស់។

នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងទីក្រុងញូវយ៉កកាលពីថ្ងៃពុធ អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅមីយ៉ាន់ម៉ា លោក Tom Andrews បានអោយដឹងថា សម្ព័ន្ធនៃបណ្តាប្រទេសនៅអង្គការសហប្រជាជាតិចាំបាច់ត្រូវចូលរួមកម្លាំង និងកំណត់គោលដៅយោធារបស់មីយ៉ាន់ម៉ាជាមួយនឹងទណ្ឌកម្ម និងការហាមឃាត់អាវុធ។

ដោយស្នើឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតអន្តរជាតិស្រដៀងទៅនឹងអ្វីដែលបានលេចឡើងក្នុងការគាំទ្រអ៊ុយក្រែនក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរុស្ស៊ី លោក Andrews បានបន្តថា “ពិភពលោកកំពុងបរាជ័យប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា” ។

លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា “មាន​ភាព​ខ្វះ​ចន្លោះ​នៃ​ភាព​ជា​អ្នក​ដឹក​នាំ នៅ​ទី​នេះ​នៅ​ក្នុង​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ និង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ។

 

អត្ថបទដែលជាប់ទាក់ទង