ពិភពលោក «ទប់ដង្ហើម» ជុំវិញការសាកល្បងនុយក្លេអ៊ែររបស់កូរ៉េខាងជើង
បរទេស៖ ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បាននិយាយថា ពិភពលោកកំពុងដកដង្ហើមធំ ជុំវិញលទ្ធភាពដែលកូរ៉េខាងជើង អាចធ្វើតេស្តគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ។
មន្ត្រីនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូងបានព្រមានអស់រយៈពេលជាច្រើនខែថា ទីក្រុងព្យុងយ៉ាងកំពុងរៀបចំសម្រាប់ការសាកល្បងនុយក្លេអ៊ែរ បន្ទាប់ពីការផ្អាករយៈពេលប្រាំឆ្នាំ ដែលជាសកម្មភាពដែលនឹងបង្ហាញសញ្ញាថាប្រទេសកូរ៉េខាងជើងកំពុងបង្កើនល្បឿនឆ្ពោះទៅមុខជាមួយនឹងការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពអាវុធទំនើប។
អគ្គនាយក IAEA លោក Rafael Grossi បានអោយដឹងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា “មនុស្សគ្រប់គ្នាកំពុងដកដង្ហើមធំអំពីរឿងនេះ ពីព្រោះការធ្វើតេស្តនុយក្លេអ៊ែរមួយផ្សេងទៀត នឹងក្លាយជាការបញ្ជាក់មួយផ្សេងទៀតនៃកម្មវិធីដែលកំពុងដំណើរការទៅមុខយ៉ាងពេញទំហឹង តាមរបៀបដែលមិនគួរឱ្យជឿ និងគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ”។
លោក Grossi បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថា “ជាការពិតណាស់ការធ្វើតេស្តបន្ថែមទៀតមានន័យថាពួកគេកំពុងកែលម្អការរៀបចំ និងការសាងសង់ឃ្លាំងអាវុធរបស់ពួកគេ”។
“ដូច្នេះ យើងកំពុងតាមដានរឿងនេះយ៉ាងដិតដល់។ យើងសង្ឃឹមថាវានឹងមិនកើតឡើងទេ ប៉ុន្តែការបង្ហាញជាអកុសលទៅក្នុងទិសដៅផ្សេង»។
ការភ័យខ្លាចនៃការសាកល្បងគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែររបស់កូរ៉េខាងជើង ដែលនឹងក្លាយជាការបំផ្ទុះឧបករណ៍លើកដំបូងរបស់ពួកគេចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៧ មក ធ្វើតាមការបង្ហាញពីសមត្ថភាពមីស៊ីលផ្លោងរយៈចម្ងាយខ្លី និងរយៈចម្ងាយឆ្ងាយរបស់ទីក្រុងព្យុងយ៉ាង នាពេលថ្មីៗនេះ ដែលបានធ្វើឱ្យប្រទេសជិតខាងកូរ៉េខាងត្បូង និងជប៉ុនព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីកូរ៉េខាងជើង។
កាលពីថ្ងៃពុធ សហរដ្ឋអាមេរិក កូរ៉េខាងត្បូង និងជប៉ុនបានអោយដឹងថា ទំហំនៃការឆ្លើយតប “ដែលមិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបាន” នឹងត្រូវបានធានា ប្រសិនបើកូរ៉េខាងជើងធ្វើការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរលើកទីប្រាំពីរ។
អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទីមួយកូរ៉េខាងត្បូង លោក Cho Hyun-dong បានប្រាប់សន្និសីទសារព័ត៌មាននៅទីក្រុងតូក្យូថា សម្ព័ន្ធមិត្តទាំងបីបានយល់ព្រមថា ការឆ្លើយតបនឹងកម្រិតដែលមិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបាននឹងចាំបាច់ប្រសិនបើកូរ៉េខាងជើងជំរុញការសាកល្បងនុយក្លេអ៊ែរលើកទីប្រាំពីរ។
លោក Cho បានធ្វើការអត្ថាធិប្បាយរបស់គាត់ជាមួយអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជប៉ុន Takeo Mori និងអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក Wendy Sherman។
លោក Grossi របស់ IAEA បានបញ្ជាក់ថាគាត់មិនគិតថាការសាកល្បងកូរ៉េខាងជើងនឹងកើតឡើងភ្លាមៗនោះទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងសំណួរមួយថា៖ «យើងឃើញការរៀបចំ យើងឃើញមានរឿងជាច្រើន ប៉ុន្តែបើនិយាយពីកម្រិតនៃភាពជិតស្និទ្ធនោះ ទេ»។
នៅក្នុងការវាយតម្លៃថ្មីនៃតម្រូវការ និងអាទិភាពនៃវិស័យការពារជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ មន្ទីរបញ្ចកោណបាននិយាយថា ការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែរដោយកូរ៉េខាងជើងលើផលប្រយោជន៍របស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ឬសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងនាំទៅដល់ “ការបញ្ចប់” នៃរបបមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងលោក គីម ជុងអ៊ុន។
“យុទ្ធសាស្ត្ររបស់យើងសម្រាប់កូរ៉េខាងជើងទទួលស្គាល់ការគំរាមកំហែងដែលបង្កឡើងដោយសមត្ថភាពនុយក្លេអ៊ែរ គីមី មីស៊ីល និងធម្មតារបស់ខ្លួន ហើយជាពិសេសតម្រូវការក្នុងការបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ចំពោះរបបលោក Kim អំពីផលវិបាកដ៏ធ្ងន់ធ្ងរប្រសិនបើខ្លួនប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ” ។
“រាល់ការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែរដោយកូរ៉េខាងជើងប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ឬសម្ព័ន្ធមិត្ត និងដៃគូរបស់ខ្លួនគឺមិនអាចទទួលយកបាន ហើយនឹងនាំឱ្យរបបនោះបញ្ចប់”។
ឯកសារនោះបានសរសេរថា៖ «គ្មានសេណារីយ៉ូណាដែលរបបលោក គីម អាចប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងរស់បាននោះទេ។
“លើសពីនេះ យើងនឹងកាន់របបទទួលខុសត្រូវចំពោះការផ្ទេរណាមួយដែលខ្លួនផលិតពីបច្ចេកវិទ្យាអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ សម្ភារៈ ឬជំនាញទៅឱ្យរដ្ឋ ឬតួអង្គមិនមែនរដ្ឋណាមួយ”។
កូរ៉េខាងជើងបានអោយដឹងថា ការបាញ់មីស៊ីលរបស់ខ្លួនគឺដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការគំរាមកំហែងដែលបង្កឡើងដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តកូរ៉េខាងត្បូង។ មានការខឹងសម្បារចំពោះសមយុទ្ធយោធារបស់កូរ៉េខាងត្បូងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ — រួមទាំងសមយុទ្ធយោធារួមគ្នាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងនាវាផ្ទុកយន្តហោះ USS Ronald Reagan និងនាវាអម — ទីក្រុងព្យុងយ៉ាងកាលពីសប្តាហ៍មុនបានបាញ់កាំភ្លើងធំរាប់រយគ្រាប់ចេញពីឆ្នេរសមុទ្ររបស់ខ្លួននៅក្នុងអ្វីដែលហៅថាការព្រមានដល់អ្នកជិតខាងភាគខាងត្បូងរបស់ខ្លួន។
