មីយ៉ាន់ម៉ាព្រមានអាស៊ានថាសម្ពាធនឹងមានផលប៉ះពាល់
បរទេស៖ រដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានព្រមានថាសម្ពាធណាមួយពីប្រទេសជិតខាងអាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់ខ្លួន ក្នុងការដាក់ពេលវេលាលើផែនការសន្តិភាពនឹងបង្កើត “ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាន” ។
រដ្ឋាភិបាលយោធាបានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងកិច្ចប្រជុំមួយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសមកពីសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) ដែលបានពិភាក្សាអំពីវិធីនៃការបន្ធូរបន្ថយជម្លោះដែលកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេស។
កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្រសួងការបរទេសដែលតែងតាំងដោយយោធារបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយស្តីបន្ទោសចលនាតស៊ូប្រដាប់អាវុធចំពោះអំពើហិង្សានេះ ហើយនិយាយថាសម្ពាធក្នុងការកំណត់ពេលវេលាសម្រាប់សន្តិភាពនឹងបង្កើតផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានច្រើនជាងអ្វីដែលវិជ្ជមាន។
ក្រសួងក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានឹង “មិនត្រូវបានចងភ្ជាប់ជាមួយនឹងលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំនេះទេ” ដោយសារតែវាត្រូវបានប្រារព្ធឡើងដោយប្រទេសអាស៊ានចំនួនប្រាំបួន ដោយគ្មានការចូលរួមពីតំណាងមកពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានបញ្ចប់សមាជិកភាព ១០ របស់ប្លុកនេះ។
ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវបានអង្រួនដោយភាពសាហាវយង់ឃ្នងនៃជម្លោះក្នុងប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងគ្រាប់បែកបំផ្ទុះដែលត្រូវបានបញ្ជូនទៅពន្ធនាគារដ៏ធំបំផុតរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងការវាយឆ្មក់តាមអាកាសរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅភាគខាងជើងរដ្ឋ Kachin កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដែលរបាយការណ៍បាននិយាយថាបានសម្លាប់មនុស្សប្រហែល ៨០ នាក់ រួមទាំងជនស៊ីវិលជាច្រើនផងដែរ។
គ្មានតំណាងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាមានវត្តមាននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពិសេសនៃរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននោះទេ ដោយសារមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសនេះត្រូវបានរារាំងពីកិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់នៃប្លុកចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារយោធាកាលពីឆ្នាំមុន ដែលបានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់លោកស្រី Aung San Suu Kyi។
មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់នៅក្នុងអំពើហឹង្សាចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ ហើយមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី Retno Marsudi បានអោយដឹងថា រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភ និងការខកចិត្តរបស់ពួកគេ ហើយក្នុងករណីខ្លះមានការខកចិត្ត ជាមួយនឹងកង្វះការរីកចំរើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការអនុវត្តផែនការសន្តិភាពសម្រាប់មីយ៉ាន់ម៉ា។
នាងបានបន្តថា៖ «ជំនួសឲ្យការរីកចម្រើន ស្ថានការណ៍ត្រូវបានគេនិយាយថាកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺន និងកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ»។
Marsudi បានបន្ថែមថា “អំពើហឹង្សាជាថ្មីម្តងទៀតត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់” ។ «បើគ្មានការបញ្ឈប់អំពើហិង្សាទេ វានឹងមិនមានលក្ខខណ្ឌអំណោយផលសម្រាប់ការដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនេះឡើយ»។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបានទទួលស្គាល់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក្នុងការនាំយកសន្តិភាពដល់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានបរាជ័យ ប៉ុន្តែពួកគេបានរំលឹកឡើងវិញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគេក្នុងការបញ្ចប់អំពើហិង្សានៅក្នុងប្រទេស។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ដែលជាប្រធានកិច្ចប្រជុំបានអោយដឹងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា “កិច្ចប្រជុំបានឯកភាពថា អាស៊ានមិនគួរបាក់ទឹកចិត្តនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងប្តេជ្ញាចិត្តជួយមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងការនាំយកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីឱ្យបានឆាប់បំផុត”។
អាស៊ានបានព្យាយាមដើរតួនាទីបង្កើតសន្តិភាពដោយការដឹកនាំផែនការ “ការយល់ស្របប្រាំចំណុច” ដែលក្រុមបានសម្រេចកាលពីឆ្នាំមុន ជាផ្លូវមួយដើម្បីធានាសន្តិភាព។
ផែនការប្រាំចំណុចបានអំពាវនាវឱ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវអំពើហិង្សា ការសន្ទនារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ ការសម្រុះសម្រួលដោយបេសកជនពិសេសអាស៊ាន ការផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដោយប្រេសិតពិសេសដើម្បីជួបភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
រដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ាដំបូងបានយល់ព្រម ប៉ុន្តែបានខិតខំប្រឹងប្រែងតិចតួចក្នុងការអនុវត្តផែនការនេះ ក្រៅពីការស្វែងរកជំនួយមនុស្សធម៌ និងអនុញ្ញាតឱ្យប្រេសិតអាស៊ាន គឺលោក ប្រាក់ សុខុន របស់កម្ពុជា ធ្វើទស្សនកិច្ច។ ប៉ុន្តែឧត្តមសេនីយបានបដិសេធមិនអនុញ្ញាតឱ្យគាត់ជួបជាមួយលោកស្រី ស៊ូជី ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងត្រូវបានកាត់ទោសដោយការចោទប្រកាន់ជាច្រើនដែលក្រុមអ្នករិះគន់និយាយថាមានចេតនាធ្វើឱ្យលោកស្រីចាកចេញពីនយោបាយ។
កិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ កើតឡើងមុនកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំរបស់អាស៊ាន នៅថ្ងៃទី ១១-១៣ ខែវិច្ឆិកា ដែលជាកន្លែងដែលការផ្តោតអារម្មណ៍កំពូលរបស់មេដឹកនាំគឺវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានគំរាមកំហែងដល់ការរួបរួមរបស់ក្រុម។
ជាប្រពៃណី សមាជិកអាស៊ានជៀសវាងការរិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយអំពើហិង្សាដែលកើតឡើងដោយយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ត្រូវបានគេមើលឃើញយ៉ាងទូលំទូលាយថាជាការលាតត្រដាងភាពគ្មានអំណាចរបស់ក្រុមក្នុងការដោះស្រាយគ្រោះអាសន្នភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងមនុស្សធម៌ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ពួកគេទាំងអស់។
នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងទីក្រុងញូវយ៉កកាលពីថ្ងៃពុធ អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅមីយ៉ាន់ម៉ា លោក Tom Andrews បានអោយដឹងថា សម្ព័ន្ធនៃបណ្តាប្រទេសនៅអង្គការសហប្រជាជាតិចាំបាច់ត្រូវចូលរួមកម្លាំង និងកំណត់គោលដៅយោធារបស់មីយ៉ាន់ម៉ាជាមួយនឹងទណ្ឌកម្ម និងការហាមឃាត់អាវុធ។
ដោយស្នើឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតអន្តរជាតិស្រដៀងទៅនឹងអ្វីដែលបានលេចឡើងក្នុងការគាំទ្រអ៊ុយក្រែនក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរុស្ស៊ី លោក Andrews បានបន្តថា “ពិភពលោកកំពុងបរាជ័យប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា” ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “មានភាពខ្វះចន្លោះនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំ នៅទីនេះនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។
