ប្រជាជាតិអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកភាគច្រើនថ្កោលទោសសង្គ្រាមរបស់រុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន
បរទេស៖ មេដឹកនាំអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកបានអំពាវនាវឱ្យបញ្ចប់ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន ដោយបញ្ជាក់ថា “ភាគច្រើន” នៃពួកគេបានថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសង្រ្គាម និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដែលវាបានបង្កឡើង។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នៃកិច្ចប្រជុំកំពូលដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍នៅចុងបញ្ចប់នៃវេទិកាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) នៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ បានគូសបញ្ជាក់អំពី “ការរងទុក្ខដ៏ធំធេងរបស់មនុស្ស” ដែលបណ្តាលមកពីសង្គ្រាម និង “ផលវិបាកសំខាន់ៗសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក” រួមទាំងការកើនឡើងអតិផរណាផងដែរ។ អសន្តិសុខស្បៀង និងថាមពល និងការរំខានដល់ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់។
រុស្ស៊ីនិងចិនគឺជាផ្នែកមួយនៃ APEC ដែលមានសមាជិកចំនួន ២១។ ជាទូទៅ ទីក្រុងប៉េកាំងបានបដិសេធពីការរិះគន់ជាសាធារណៈទៅលើទីក្រុងមូស្គូជុំវិញសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ APEC គឺដូចគ្នាបេះបិទទៅនឹងសេចក្តីប្រកាសពីកិច្ចប្រជុំកំពូល G២០ (Group of Twenty) កាលពីសប្តាហ៍មុននៅកោះបាលី ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលបានថ្កោលទោសសង្គ្រាមផងដែរ។
វាក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថា ខណៈពេលដែល APEC មិនមែនជាវេទិកាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខ យើងទទួលស្គាល់ថាបញ្ហាសន្តិសុខអាចមានផលវិបាកយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
វាបានកត់សម្គាល់ថា៖ «មានទស្សនៈផ្សេងទៀត និងការវាយតម្លៃខុសគ្នាអំពីស្ថានការណ៍ និងទណ្ឌកម្ម»។
ចំពេលមានភាពតានតឹងរវាងរុស្ស៊ី និងលោកខាងលិច ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន មិនបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំ G២០ ឬកិច្ចប្រជុំកំពូល APEC ទេ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស Sergey Lavrov បានទៅកោះបាលី និងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី Andrei Belousov ទៅកាន់ទីក្រុងបាងកក។
នៅខាងក្រៅព្រឹត្តិការណ៍នេះ អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក Kamala Harris បានផ្លាស់ប្តូរការកត់សម្គាល់ខ្លីៗជាមួយប្រធានាធិបតីចិន Xi Jinping ដោយលោកបានបញ្ជាក់ថា លោកបានចាត់ទុកកិច្ចប្រជុំនៅកោះបាលីជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិក Joe Biden ជាជំហានឆ្ពោះទៅរក “ដំណាក់កាលបន្ទាប់” ក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងពួកគេទាំងពីរប្រទេស។
ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទាំងពីរក្នុងពិភពលោកមានភាពរកាំរកូសដោយការខ្វែងគំនិតគ្នាលើពាណិជ្ជកម្ម សិទ្ធិមនុស្ស និងការទាមទាររបស់ចិនជុំវិញកោះតៃវ៉ាន់ដែលគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯង។
ម្ចាស់ផ្ទះ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ Prayuth Chan-ocha បានជំរុញឱ្យមេដឹកនាំប្លុកនេះជំរុញទៅមុខជាមួយរបៀបវារៈរបស់ APEC ក្នុងការលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្មសេរីនៅក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។
លោក Prayuth បានឲ្យដឹងថា “យើងត្រូវតែផ្តល់អាទិភាពដល់ការប្រែក្លាយផែនការនេះទៅជាសកម្មភាព” ។
កិច្ចប្រជុំកំពូលកាលពីសប្តាហ៍មុនបានផ្តល់ឱកាសដល់មេដឹកនាំសម្រាប់ការជួបមុខគ្នាដែលកម្រកើតមានក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយសារជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩។
ទាំងនៅ G២០ និង APEC មន្ត្រីហាក់ដូចជាបានជ្រើសរើសយល់ព្រមមិនយល់ស្របអំពីសង្គ្រាម។ នៅទីក្រុងបាងកក និងកោះបាលី ប្រទេសដែលបដិសេធមិនថ្កោលទោសការលុកលុយបានបដិសេធមិនរារាំងការចេញផ្សាយសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដោយរិះគន់ទីក្រុងម៉ូស្គូយ៉ាងតឹងរ៉ឹង។
APEC ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយប្រទេសអូស្ត្រាលី ប្រ៊ុយណេ កាណាដា ឈីលី ចិន ហុងកុង ចិន ឥណ្ឌូនេស៊ី ជប៉ុន កូរ៉េ ម៉ាឡេស៊ី ម៉ិកស៊ិក នូវែលសេឡង់ ប៉ាពួញូហ្គីណេ ប៉េរូ ហ្វីលីពីន រុស្ស៊ី សិង្ហបុរី តៃវ៉ាន់ ថៃ សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាម។
សហរដ្ឋអាមេរិកគ្រោងនឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅឆ្នាំក្រោយនៅសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូ។
