**មន្រ្តីអាមេរិក២រូបអះអាងថា កងទ័ពកូរ៉េខាងជើង ចូលប្រយុទ្ធក្នុងសមរភូមិជាលើកដំបូង នៅតំបន់ Kursk របស់រុស្ស៉ី**ក្រសួងកសិកម្ម ប្រកាសព័ត៌មានស្ដីពីការទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបបទល្មើសជលផលទូទាំងប្រទេស ចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤**អង្គភាពប្រឆាំងពុករលួយ ឃាត់ខ្លួននាយកទីចាត់ការផែនការ និងវិនិយោគសាលាខេត្តតាកែវ និងមន្រ្តី២នាក់ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទរំលោភអំណាច និងភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួន**ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ ប្រជុំពិនិត្យលើស្ថានភាពសេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ក្រសួង​ ស្ថាប័ន**ឯកឧត្តម តាន់ ហ្សង់ហ្វ្រង់ស័រ ៖ មេដឹកនាំរបបយោធាភូមា ប្រាប់សម្តេចធិបតី ថាមីយ៉ាន់ម៉ានឹងរៀបចំការបោះឆ្នោត ក្នុងពេលវេលាសមស្របមួយ នាពេលខាងមុខ**ឯកឧត្តម តាន់ ហ្សង់ហ្វ្រង់ស័រ៖ ការផ្ញើសារអបអរសាទររបស់មេដឹកនាំកម្ពុជា ចំពោះជ័យជំនះរបស់ឯកឧត្តម ដូ ណាល់ត្រាំ គឺជាឥរិយាបថប្រទេសជាមិត្ត**ឯកឧត្តម តាន់ ហ្សង់ហ្វ្រង់ស្វ័រ៖ កិច្ចប្រជុំកំពូល GMS លើកទី៨, កិច្ចប្រជុំកំពូល អេកម៉ិក លើកទី១០ និងកិច្ចប្រជុំកំពូល CLMV លើកទី១១ នឹងជួយឲ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា កាន់តែល្អប្រសើរបន្ថែមទៀត**ក្រុមប្រឹក្សាខេត្តក្រចេះ បើកកិច្ចប្រជុំសាមញ្ញលើកទី៦ អាណត្តិទី៤**ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ មិនមានគម្រោងជ្រើសរើសមន្ត្រីថ្មី ដើម្បីចូលបម្រើការងារក្នុងក្របខណ្ឌរបស់ខ្លួននោះទេ**លទ្ធផលនៃការចូលរួមកិច្ចប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ាន ស្តីពីសុខុមាលភាព និងការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសន្និសីទគ្រួសារអាស៊ីលើកទី៤ នៅសាធារណរដ្ឋសិង្ហបុរីរបស់ឯកឧត្តម ជា សុមេធី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសង្គមកិច្ច**ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំការ វង្សី វិស្សុត៖ សង្គ្រាមងាយបង្កើត តែលំបាកបញ្ចប់» «សន្តិភាពពិបាករក តែងាយបាត់បង់»**នាយឧត្តមសេនីយ៍ ស ថេត បញ្ជាកម្លាំងនគរបាលត្រូវតែពង្រឹងសមត្ថភាពបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីលើកមុខមាត់កិត្តិយសកម្ពុជា កុំឲ្យមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅធ្វើការលាបពណ៌ខុសការពិត**ព្រះមហាក្សត្រ ត្រាស់បង្គាប់តែងតាំងទីប្រឹក្សាផ្ទាល់សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ចំនួន៣រូប ដោយពុំទទួលប្រាក់បំណាច់មុខងារ**ឯកឧត្តម ហែម វណ្ណឌី អញ្ជើញជាអធិបតីប្រគល់វិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងគុណភាព ISO 9001:2015 QMS ដល់សាលា ប៊ែលធី អន្តរជាតិ និងសាកលវិទ្យាល័យ ប៊ែលធី អន្តរជាតិ**នាយករដ្ឋមន្រ្តីចិន លោក Li Qiang បង្ហាញការគាំទ្ររបស់ទីក្រុងប៉េកាំង ចំពោះកិច្ចប្រឹងប្រែងផ្សះផ្សា និងធ្វើអន្តរកាលនយោបាយ របស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា**អង់គ្លេស ដាក់ចេញនូវទណ្ឌកម្មចំនួន ៤៦ ប្រឆាំងនឹងរុស្ស៉ី រួមទាំងអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយក្រុមទាហានស៉ីឈ្នួល Wagner**ប្រធានាធិបតីចិន អំពាវនាវឱ្យមានស្ថិរភាពទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិក ក្នុងសារអបអរសាទរលោក ដូណាល់ ត្រាំ​**ប្រទេសកាណាដា បញ្ជាឱ្យបិទអាជីវកម្មរបស់ TikTok នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន**ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ប្រឈមនឹងការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិ ខណៈក្រុមចម្រុះរបស់លោក Olaf Scholz ដួលរលំ**សេតវិមាន កំពុងរួសរាន់ផ្តល់ជំនួយសន្តិសុខតម្លៃរាប់ពាន់លានដុល្លារដល់អ៊ុយក្រែន ខណៈដែលអាណត្តិរបស់លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ត្រូវបញ្ចប់នៅខែមករា ខាងមុខនេះ

បទវិភាគ៖ ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសចិនទើបសម្រេចចិត្តលុបចោលវិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ-១៩ ដ៏តឹងរ៉ឹង ?

 
ដូចដែលយើងទាំងអស់គ្នាបានដឹងស្រាប់ហើយថា ជំងឺកូវីដ-១៩បានរាតត្បាតនៅទូទាំងពិភពលោកអស់រយៈពេលជិត ៣ ឆ្នាំមកហើយ ។ ក្នុងរយៈពេលជិត ៣ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ជំងឺនេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាជំងឺរាតត្បាតសកល ដែលគិតមកទល់បច្ចុប្បន្នបានឆក់យកអាយុជីវិតរបស់មនុស្សរាប់លាននាក់នៅទូទាំងពិភពលោក ព្រមទាំងបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងខាងសេដ្ឋកិច្ចនិងជីវភាពរស់នៅ ។
 
ចាប់តាំងពីជំងឺកូវីដ-១៩បានផ្ទុះរាលដាលខ្លាំងមក ប្រទេសចិនបានចាត់វិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងដ៏តឹងរ៉ឹងបំផុត ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលចេញទៅបរទេសនិងករណីឆ្លងដែលនាំចូលពីបរទេស វិធានការទាំងនេះបានការពារសុវត្ថិភាពអាយុជីវិតនិងសុខភាពរបស់ប្រជាជនចិននិងជនបរទេសដែលស្នាក់នៅប្រទេសចិនអស់រយៈពេលជិត ៣ ឆ្នាំកន្លងមក ។
 
យ៉ាងណាមិញ ចាប់ពីចូលឆ្នាំ ២០២២ នេះមក ប្រទេសនានាលើពិភពលោកបានលុបចោលវិធានការតឹងរ៉ឹងសម្រាប់ការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ-១៩ជាបន្តបន្ទាប់ដោយផ្អែកតាមសភាពការណ៍ជាក់ស្តែងនៃប្រទេសរៀងៗខ្លួន ។ ប៉ុន្តែក្នុងនោះ គេសង្កេតឃើញថាប្រទេសចិននៅតែមានវិធានការគ្រប់គ្រងតឹងរ៉ឹងជាងបណ្តាប្រទេសនានា ។
 
ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសចិនមានវិធានការគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងតឹងរ៉ឹងជាងបណ្តាប្រទេសនានា ? ជាបឋម យើងមកមើលពីសភាពការណ៍ជាក់ស្តែងរបស់ប្រទេសចិន ។ ប្រទេសចិនមានចំនួនប្រជាជន ១.៤០០ លាននាក់ ដែលជាចំនួនប្រជាជនច្រើនជាងគេបង្អស់លើពិភពលោក ។ ស្របនឹងការវិវឌ្ឍរីកចម្រើននៃប្រទេសជាតិ លក្ខខណ្ឌជីវភាពរស់នៅ និងសុខាភិបាលជាដើមត្រូវបានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងជាបន្តបន្ទាប់ អាស្រ័យហេតុនេះ អាយុកាលគិតជាមធ្យមរបស់ប្រជាជនក៏កាន់តែកើនឡើង ដែលនាំឱ្យសង្គមចិនមានមនុស្សវ័យជរាច្រើន ។ ដោយសារកតា្តសុខភាពដូចជាមនុស្សវ័យជរាច្រើនតែមានជំងឺប្រចាំកាយជាដើម ដូច្នេះប្រសិនបើឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ នោះភាគច្រើននឹងមានអាការៈធ្ងន់ ដែលសឹងតែអាចប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតទៀតផង ។
 
លើសពីនេះ កាលពីពេលកន្លងទៅ អត្រាចាក់វ៉ាក់សាំងនៅមិនទាន់អាចបង្កើតបានជា«របាំងភាពស៊ាំ»ក្នុងសង្គមដែលសមល្មមនឹងការលុបចោលវិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងដោយតឹងរ៉ឹងនោះឡើយ ។ ម៉្យាងទៀត បទពិសោធនៃករណីឆ្លងរាលដាលដ៏ឆាប់រហ័សនៃជំងឺកូវីដ-១៩នៅក្រុងវូហាន កាលពីគ្រាដំបូងជាមេរៀនជាក់ស្តែងដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យធ្វេសប្រហែលក្នុងការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងជាដាច់ខាត ។
 
ទីពីរ យើងមកមើលពីដំណើរវិវត្តន៍នៃវីរុសកូវីដ-១៩ ។ ចាប់តាំងពីជំងឺកូវីដ-១៩បានផ្ទុះរាលដាលជាសកលមក វីរុសនេះបានបំប្លែងខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ដែលនាំមកនូវភាពលំបាកនិងភាពស្មុគស្មាញក្នុងការបង្ការនិងព្យាបាល ។ មិនថាឱសថព្យាបាលឬក៏វ៉ាក់សាំងក្តី សុទ្ធតែអាចនឹងបាត់បង់ប្រសិទ្ធភាពខ្លះៗនៅពេលប្រឈមនឹងវីរុសបំប្លែងថ្មី ។ អាស្រ័យហេតុនេះ វិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងត្រូវមើលតាមសភាពការណ៍នៃដំណើរវិវត្តន៍ជាក់ស្តែងរបស់ជំងឺឆ្លង ។
 
អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ នៅថ្ងៃទី ៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២២ នេះ ប្រទេសចិនបានដាក់ចេញវិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ-១៩«១០ខ»ថ្មី ដែលជាវិធានការ«បន្ធូរដៃ»បំផុតចាប់តាំងពីការផ្ទុះរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩នៅប្រទេសចិនមក ឬអាចនិយាយបានថាវាជាវិធានការគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងធម្មតា ។ ចុះហេតុអ្វីបានជាប្រទេសចិនទើបសម្រេចចិត្តដាក់ចេញវិធានការ«បន្ធូរដៃ»បែបនេះ ?
 
ជាបឋម តាមរយៈការសិក្សាតាមវិទ្យាសាស្ត្រយ៉ាងហ្មត់ចត់បំផុតឃើញថា ប្រភេទជំងឺកូវីដ-១៩បំប្លែងថ្មី ដែលកំពុងឆ្លងរាលដាលនៅប្រទេសចិនបច្ចុប្បន្នលែងបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៀតហើយ ពោលគឺករណីឆ្លងជាង ៩០% សុទ្ធតែជាករណីគ្មានរោគសញ្ញាឬមានអាការៈស្រាល ដែលមិនបាច់ព្យាបាលឬគ្រាន់តែប្រើឱសថតែ៥-៦ថ្ងៃនឹងអាចជាសះស្បើយបាន ។
 
ទីពីរគឺពេលវេលាសមស្រប ។ បច្ចុប្បន្ន អត្រាចាក់វ៉ាក់សាំងនៅទូទាំងប្រទេសចិនមានចំនួនជាង ៣.៤០០ លានដូស ដែលបានក្លាយជាខែលការពារសុខភាពប្រជាជន ។ ម៉្យាងវិញទៀត សមត្ថភាពឆ្លើយតបនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ក៏មានភាពចាស់ទុំច្រើន ឯការព្យាបាលក៏ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនិងស័ក្តិសិទ្ធិភាព ដូចនេះវាជាខណៈពេលសមស្របសម្រាប់ការ«បន្ធូរដៃ» ។
 
អ្វីដែលគួរកត់កម្គាល់ ក្រោយពេល«បន្ធូរដៃ»ចំពោះវិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ-១៩ មិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃផង ករណីឆ្លងនៅទូទៅប្រទេសចិនក៏បានហក់ឡើងយ៉ាងខ្លាំង ដែលសុទ្ធសឹងតែជាករណីគ្មានរោគសញ្ញាឬមានអាការៈស្រាល ឯការផ្គត់ផ្គង់ឱសថព្យាបាលក៏ផ្តើមមានសម្ពាធជាងមុនច្រើន ។ ត្រង់នេះយើងអាចគិតប្រមើលថា ចុះបើក្នុងករណីដែលវីរុសកូវីដ-១៩ នៅតែបង្កឱ្យមានជំងឺធ្ងន់ សឹងតែមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត ហើយរដ្ឋាភិបាលមិនចាត់វិធានការតឹងរ៉ឹងដើម្បីបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងទេនោះ តើនឹងមានប្រជាជនប៉ុន្មាននាក់ដែលត្រូវបាត់បង់ជីវិតដោយសារជំងឺឆ្លង ? អាស្រ័យហេតុនេះ ការអនុលោមតាមសភាពការណ៍វិវត្តន៍ជាក់ស្តែងនៃជំងឺឆ្លង ហើយដាក់ចេញវិធានការរស់រវើកផ្អែកតាមការសិក្សាតាមវិទ្យាសាស្ត្រ ទើបអាចការពារសុវត្ថិភាពអាយុជីវិតនិងសុខភាពរបស់ប្រជាជនដោយទាន់ពេលវេលាបាន ។
រឿងពិតជាក់ស្តែងបានសបង្ហាញថា កម្មវត្ថុនៃវិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងរបស់ប្រទេសចិនដែល«តម្កល់ទុកអាយុជីវិតប្រជាជនជាស្នូល តម្កល់ទុកសុខភាពប្រជាជនជាចម្បង»បានការពារអាយុជីវិតនិងសុខភាពរបស់ប្រជាជនចិននិងជនបរទេសដែលស្នាក់នៅប្រទេសចិនអស់រយៈពេល ៣ ឆ្នាំមកហើយ ។ យើងក៏សង្កេតឃើញដែរថា ចាប់ពីការបិទខ្ទប់ទីក្រុងដែលមានករណីឆ្លងច្រើន ដល់ការបិទខ្ទប់សហគមន៍រស់នៅដែលមានករណីឆ្លង រហូតដល់ការលុបចោលវិធានការបិទខ្ទប់ , ចាប់ពីការធ្វើចត្តាឡីស័កនៅកន្លែងប្រមូលផ្តុំធ្វើចត្តាឡីស័ក ដល់ការអនុញាតឱ្យធ្វើចត្តាឡីស័កនៅផ្ទះ រហូតដល់ការលុបចោលវិធានការធ្វើចត្តាឡីស័ក , ចាប់ពីការធ្វើតេស្តកូវីដមួយថ្ងៃម្តង ដល់ការធ្វើតេស្ត ៣ ថ្ងៃម្តង រហូតដល់ការលុបចោលការធ្វើតេស្ត ។ល។ វិធានការបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លងរបស់ចិនបានកែសម្រួលទៅតាមសភាពជាក់ស្តែងនិងចំគោលដៅ ។
 
អ្វីដែលគួរបញ្ជាក់គឺ ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ តទៅ ប្រទេសចិននឹងកែសម្រួលកម្រិតបង្ការនិងគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ-១៩ ពីថ្នាក់ A មកថ្នាក់ B ដែលមានន័យថា ជំងឺកូវីដ-១៩លែងជាជំងឺរាតត្បាតដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនទៀតហើយ ហើយការប្រាស្រ័យទាក់ទងរវាងប្រជាជនចិននិងបណ្តាប្រទេសនានាក៏នឹងវិលទៅរកប្រក្រតីភាពដូចមុនពេលផ្ទុះរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ជាបណ្តើរៗផងដែរ ។
 
៣ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ពិភពលោកបានរួមសាមគ្គីគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយជំងឺកូវីដ-១៩ដែលជាជំងឺរាតត្បាតសកល ហើយទទួលបានផ្លែផ្កាជាច្រើន ។ យើងអាចជឿជាក់បានថា ក្រោមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមរបស់បណ្តាប្រទេសលើសកលលោក នៅចុងបំផុត គំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ប្រទេសចិនស្តីពីការរួមគ្នាបង្កើតសហគមន៍រួមសុខភាពរបស់មនុស្សជាតិមុខជាអាចសម្រេចបានជាក់ជាពុំខាន ៕ (អត្ថបទដោយ ៖ តាំង ស៊ីឡេង , បុគ្គលិកនៃវិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន)
អត្ថបទដែលជាប់ទាក់ទង