សៀវភៅ កម្ពុជាសម័យតេជោ វគ្គ២៥ «ការផ្តល់បណ្ណ ប.ស.ស (បេឡាជាតិ សន្តិសុខសង្គម)»
សៀវភៅ«កម្ពុជា សម័យតេជោ»ជាស្នាដៃរបស់ ឯកឧត្តម ពៅ សុខ ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ។ ឯកឧត្តម ចងក្រងសៀវភៅនេះឡើងដើម្បីបង្ហាញទៅដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀតឱ្យបានជ្រាបថា ក្នុងសម័យកាល ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កម្ពុជាមានការរីកចម្រើន និងមានសមិទ្ធផលជាច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលត្រូវចាប់អារម្មណ៍កោតសរសើរ និងកត់ត្រាទុក។
ដូច្នេះ ខ្លឹមសារក្នុងសៀវភៅនេះ មិនមានរៀបរាប់លម្អិត អំពីដំណើរជីវិតរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ដូចសៀវភៅដទៃៗទៀតទេ។ ប៉ុន្តែ និយាយអំពីរាល់ការអភិវឌ្ឍ ដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីជាតិ សាសនា និងព្រះមហាក្សត្រ ជាពិសេស ដើម្បីសុខុមាលភាពប្រជាជនដោយគ្មានរើសអើង ជាតិសាសន៍ សាសនា ឬពណ៌សម្បុរ ឬនយោបាយចាប់តាំងពីក្រោយព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទី២ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៣និងការបញ្ចប់សង្រ្គាមទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨។
ឯកឧត្តម ពៅ សុខ ជឿថា សៀវភៅនេះ ទោះបីមិនល្អឥតខ្ចោះ ប៉ុន្តែ នឹងក្លាយជាពន្លឺ ជាឯកសារជំនួយស្មារតីខ្លះៗដល់អ្នកស្រាវជ្រាវ មិត្តអ្នកអាន ឬមនុស្សជំនាន់ក្រោយ ក្នុងការសិក្សាឈ្វេងយល់អំពីព្រឹត្តិការណ៍នានា ដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងផ្ទៃប្រទេសចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧០ដល់ឆ្នាំ២០២៣។ ខាងក្រោមនេះគឺជាខ្លឹមសារតាមជំពូកនីមួយៗដែលមាននៅក្នុងសៀវភៅ«កម្ពុជា សម័យតេជោ»។ សូមមិត្តអ្នកអាន តាមដានតាមវគ្គនីមួយៗដោយក្ដីរីករាយ។
វគ្គ២៥« ការផ្តល់បណ្ណ ប.ស.ស (បេឡាជាតិ សន្តិសុខសង្គម) »
ប.ស.ស ដែលក្លាយមកពីពាក្យពេញថា បេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយព្រះករុណា ព្រះបាទ នរោត្តមសីហនុ នៅឆ្នាំ១៩៥៥ តាមព្រះរាជក្រឹត្យលេខ៥៥ និង៣០៦។ ប៉ុន្តែចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ របបសន្តិសុខសង្គម មិនត្រូវដាក់ឱ្យអនុវត្តទេ ហើយចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៩ដល់ ១៩៩៣ ប្រជាជនកម្ពុជាទូទាំងប្រទេសបានទទួលសេវាថែទាំសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃ និងបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ នាយកដ្ឋានសន្តិសុខសង្គមត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញ។ នាយកដ្ឋាននេះ ទទួលខុសត្រូវលើការរៀបចំទាំងអស់ នៃប្រកាសសម្រាប់ការអនុវត្តកិច្ចគាំពារសន្តិសុខសង្គមដល់ប្រជាជន ដែលធ្វើការក្នុងវិស័យឯកជន។
ក្រោយមកដោយមានការកែប្រែបទប្បញ្ញត្តិ ស្តីពីច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩២ ត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ១៩៩៧។ ច្បាប់នេះ ត្រូវបានអនុវត្តដោយនាយកដ្ឋានការងារ ដែលក្រោយមកបានប្តូរទៅជាអគ្គនាយកដ្ឋានការងារ។ ច្បាប់សន្តិសុខសង្គម ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្ម និងអនុម័តជាថ្មីដោយរដ្ឋសភានៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០២ ដែលក្រោយមកត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាច្បាប់របបសន្តិសុខសង្គម សម្រាប់ជនទាំងឡាយ ដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ស្តីពីការងារ។
នៅឆ្នាំ២០០៧ រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យ ស្តីពីការបង្កើតបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម ហៅកាត់ថា ប.ស.ស ដែលការបង្កើតឡើងនេះ គឺដើម្បីជំនួសនាយកដ្ឋានសន្តិសុខសង្គម។ ការបង្កើតប.ស.ស ដើម្បីគ្រប់គ្រងផ្នែកកិច្ចគាំពារសន្តិសុខសង្គមឱ្យស្របទៅតាមច្បាប់ ស្តីពីសន្តិសុខសង្គមជាតិ និងបទប្បញ្ញត្តិសន្តិសុខសង្គម។ ក្រោយពីការរៀបចំដ៏ធំទូលាយរួចរាល់ ប.ស.ស ត្រូវ ប្រកាសដាក់ឱ្យដំណើរការនៅចុងឆ្នាំ២០០៨ ។
អនុលោមតាមច្បាប់ ផែនការយុទ្ធសាស្រ្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ស្ថានភាព រីកចម្រើននៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងការធ្វើសមាហរណកម្មក្នុងតំបន់ បេឡាជាតិ របបសន្តិសុខសង្គម បានត្រៀមខ្លួនតាមរយៈការរៀបចំពង្រីក និងអភិវឌ្ឍន៍សមត្ថភាពរបស់ខ្លួនបន្ថែមទៀត ដោយមានចក្ខុវិស័យ និងបេសកកម្ម ដ៏ច្បាស់លាស់ក្នុងការអនុវត្តផ្នែកសន្តិសុខសង្គម ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព តម្លាភាព គណនេយ្យភាព និងទាន់ពេលវេលា សម្រាប់ជនទាំងឡាយ ដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ស្តីពីការងារ ស្តីពីការទទួលបាន នូវសេវាសន្តិសុខសង្គម នៅពេល ពួកគេ ជួបប្រទះ នូវយថាភាពផ្សេងៗ ជាអាទិ៍ ជរាភាព ទុព្វលភាព មរណភាព ហានិភ័យការងារ ឬពេលជួបប្រទះយថាភាពផ្សេងៗទៀតដូចជាជំងឺ និងមាតុភាពជាដើម។
ម្យ៉ាងទៀតគោលនយោបាយសន្តិសុខសង្គម ក៏រួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់គោលនយោបាយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់រាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈគោលការណ៍ នៃការចែករំលែកប្រាក់ចំណូលតាមខ្សែទទឹង និងខ្សែបណ្តោយ។ មានន័យថា អ្នកមានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ ជួយដល់អ្នកមានប្រាក់ចំណូលទាប អ្នកមានសុខភាពល្អ ជួយដល់អ្នកមានជំងឺ ជនពិការ ឬអ្នកដែលទទួលរងនូវគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ជនវ័យក្មេង ជួយដល់ជនចាស់ជរា ដែលកត្តានេះ ធ្វើឱ្យមនុស្សក្នុងសង្គម ទទួលបាន នូវភាពកក់ក្តៅក្នុងជីវភាពរស់នៅ ធានារក្សាបានស្ថិរភាព និងភាពសុខដុមរមនាក្នុងសង្គម។អនុលោមតាមប្រកាសអន្តរក្រសួងលេខ ២៩១ក.ប/ប្រ.ក ចុះថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ ស្តីពីកិច្ចព្រមព្រៀងការប្រើប្រាស់ និងការផ្តល់សេវាសុខាភិបាល រវាងបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម និងមូលដ្ឋានសុខាភិបាលសម្រាប់ផ្នែកថែទាំសុខភាព ប.ស.ស បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយមូលដ្ឋានសុខាភិបាលចាប់ពីថ្នាក់មណ្ឌលសុខភាព រហូតដល់ថ្នាក់ជាតិចំនួន ១៣៣៥ មូលដ្ឋានសុខាភិបាល ក្នុងនោះមានមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋចំនួន ១ ២៩២ និងមន្ទីរពេទ្យឯកជនចំនួន៤៣ ។តាមរយៈការអនុវត្តរបបសន្តិសុខសង្គមសម្រាប់វិស័យឯកជន ប្រកបដោយជោគជ័យ ប.ស.ស ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ទំនុកចិត្ត និងបានប្រគល់ភារកិច្ចបន្ថែមទៅជាប្រតិបត្តិករតែមួយគត់ក្នុងការគ្រប់គ្រង និងចាត់ចែងបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម ផ្នែកហានិភ័យការងារសម្រាប់មន្ត្រីសាធារណៈ និងផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់មន្ត្រីសាធារណៈ អតីតមន្ត្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជន មានបញ្ញត្តិនៅក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/០២១៧/០៧៨ ចុះថ្ងៃទី០១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧។
តាមទិន្នន័យរបស់ប.ស.ស បានឱ្យដឹងថា រហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១៨ បានចុះបញ្ជីមន្ត្រីសាធារណៈ អតីតមន្ត្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជន សរុបចំនួន៣១៤០៧៦នាក់ ក្នុងនោះមន្ត្រីរាជការចំនួន២០៤០៨៤នាក់ អតីតមន្ត្រីរាជការចំនួន៥៥ ២២២នាក់ អតីតយុទ្ធជនចំនួន៥៤ ៧៧០នាក់ និងមានមន្ត្រីសាធារណៈ អតីតមន្ត្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជនទៅទទួលសេវាថែទាំសុខភាពបានចំនួន ២២ ០០១ ដង នាក់ ។ ប.ស.ស ក៏បានផ្តល់តាវកាលិកផ្នែកហានិភ័យការងារដល់ជនរងគ្រោះជាកម្មករនិយោជិត សរុបចំនួន ២១៤ ៣៧០នាក់ ក្នុងចំណោមកម្មករនិយោជិតជាសមាជិក ចំនួន ១ ៤៨៧ ៤៩១នាក់ នៃរោងចក្រសហគ្រាសចំនួន ១២ ៦៨៨សហគ្រាស ។
សម្រាប់ផ្នែកថែទាំសុខភាព ប.ស.ស បានផ្តល់សេវាដល់កម្មករនិយោជិតប្រមាណជាង១៨៥២ ០៤៦ ដងនាក់(ករណី)ក្នុងចំណោមកម្មករនិយោជិតប្រមាណជាង ១៥៩២ ៥៥៧នាក់ នៃរោងចក្រសហគ្រាស ចំនួនជាង៨ ៥០៨។ មន្ត្រីសាធារណៈ អតីតមន្ត្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជន មកទទួលសេវាសុខភាពបានចំនួន ២២០១ ដងនាក់ (ករណី)។ ប.ស.ស ក៏ត្រូវទទួលបន្ទុកលើការងារចុះបញ្ជីកម្មករនិយោជិតក្រៅប្រព័ន្ធ ដើម្បីទទួលបានសេវាមូលនិធិសមធម៌ សុខាភិបាល ដែលមកដល់ពេលនេះ បានចុះបញ្ជីសហគ្រាសចំនួន ២៣ ១៨៣ សហគ្រាស និងកម្មករនិយោជិតចំនួន១៣៧ ៨៤៥នាក់ និងទទួលរៀបចំបើកប្រាក់ឧបត្ថម្ភបន្ថែមរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដល់កម្មករនិយោជិតជាស្ត្រីទាំងក្នុង និងក្រៅប្រព័ន្ធ ក្រោយសម្រាលកូន ដែលគិតត្រឹមថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ មានកម្មករនិយោជិតជាស្ត្រីសម្រាលកូនចំនួន ៥៦ ៧៨៥នាក់ កូនចំនួន ៥៧ ២១៣ នាក់។
បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម ផ្នែកថែទាំសុខភាព សម្រាប់មន្ត្រីសាធារណៈ អតីតមន្ត្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជន បានដាក់ឱ្យដំណើការ នូវកញ្ចប់តាវកាលិកចំនួន៣រួមមាន៖ – សេវាព្យាបាល និងថែទាំវេជ្ជសាស្ត្រ – សេវាបញ្ជូនអ្នកជំងឺ ឬជនរងគ្រោះចំពោះករណីសង្គ្រោះបន្ទាន់ និង សេវាបញ្ជូនសព – សេវាបង្ការសុខភាព ។ ប.ស.ស បានបន្តពង្រីកការអនុវត្តរបបសន្តិសុខសង្គម ផ្នែកហានិភ័យការងារ និងបន្តជំរុញ ការអនុវត្តផ្នែកថែទាំសុខភាពទាំងសម្រាប់កម្មករនិយោជិត និងមន្ត្រីសាធារណៈ និងខិតខំរៀបចំដាក់ឱ្យដំណើរការផ្នែកប្រាក់សោធនសម្រាប់កម្មករនិយោជិត និងផ្នែកហានិភ័យការងារសម្រាប់មន្ត្រីសាធារណៈនៅឆ្នាំ២០១៩។
ក្រៅពីនេះ ប.ស.ស ក៏បានផ្តល់ការពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺមហារីកដល់សមាជិក ប.ស.សទាំងស្រុងផងដែរ ខណៈសេវានេះនៅបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន នៃសមាគមអាស៊ាន មិនទាន់បានផ្តល់ជូននៅឡើយ ។ តាមរបាយការណ៍ នៃបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម (ប.ស.ស) ដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ បានឱ្យដឹងថា គិតចាប់ពីពេលដំណើរការដំបូងក្នុងឆ្នាំ២០០៨ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ប.ស.ស បានផ្តល់តាវកាលិកផ្នែកហានិភ័យការងារដល់ជនរងគ្រោះជាកម្មករនិយោជិតបានចំនួន ២១៧ ៩៣១នាក់ ក្នុងចំណោមកម្មករនិយោជិតជាសមាជិកចំនួន១ ៦៣៧ ៣៤០នាក់ នៃសហគ្រាសចំនួនជាង ១២ ៥៥៤សហគ្រាស និងសម្រាប់ផ្នែកថែទាំសុខភាព បានផ្តល់សេវាដល់កម្មករនិយោជិតចំនួន ២០៣០ ៣០៧ ដង-នាក់ ក្នុងចំណោមកម្មករនិយោជិត ១៦១៤ ៣៣៩ នាក់ នៃសហគ្រាសចំនួនជាង ១០ ១៥២ សហគ្រាស ។
យោងតាមរបាយការណ៍លទ្ធផលការងារសម្រេចបាន៩ខែ ឆ្នាំ២០២២ របស់បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម បានបង្ហាញថា របបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកប្រាក់សោធនបានដាក់ឱ្យដំណើរការកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅ មានសហគ្រាសធុនតូចជាច្រើនមកចូលរួមចុះបញ្ជីជាមួយ ប.ស.ស. ធ្វើឱ្យការចុះបញ្ជីរបស់សហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន វិស័យឯកជន មានការកើនឡើងខ្ពស់ ក្នុងនោះមានសហគ្រាសចុះបញ្ជីចំនួន ២ ១៧៧សហគ្រាស កើនឡើង១៦៥.១៦% មានសមាជិក២២៩ ៦៥៥នាក់ កើនឡើង៤៥១,២៩% បើធៀបទៅនឹងរយៈពេល៩ខែ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ ។ ឆ្នាំ២០២២នេះដែរ ដោយស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩មានការធូរស្រាល ស្ថានភាពសុខភាពរបស់បងប្អូនកម្មករនិយោជិតមានលក្ខណៈល្អប្រសើរ ធ្វើឱ្យការផ្ដល់តាវកាលិកផ្នែកថែទាំសុខភាពមានការថយចុះ ប៉ុន្ដែចំពោះផ្នែកហានិភ័យការងារ ការផ្ដល់តាវកាលិកមានការកើនឡើង៤៧,១៦%បើធៀបទៅនឹងរយៈពេល៩ខែ នៃឆ្នាំ២០២១។ចំណែកការផ្ដល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភបន្ថែម របស់រាជរដ្ឋាភិបាលជូន កម្មករនិយោជិតជាស្រ្ដីសម្រាលកូនរយៈពេល៩ខែកន្លងទៅ មានស្រ្ដីសម្រាលកូនសរុប៣៩៥២១នាក់ ថយចុះ១៩,៦០% និងកូនចំនួន ៣៩ ៧៩១នាក់ មានការថយចុះ១៩,៦៣%។ ដោយឡែកគិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ សហគ្រាស គ្រឹស្ថាន វិស័យឯកជន ដែលបានចុះបញ្ជីនៅ ប.ស.ស. មានចំនួន១៣ ៣៥៥សហគ្រាស ដែលមានសមាជិកសរុប១៤៦៦៧២៥នាក់។ ក្នុងនោះវិស័យសាធារណៈ ផ្នែកហានិភ័យការងារចំនួន៣៥ស្ថាប័ន និងផ្នែកថែទាំសុខភាពចំនួន៣៩ស្ថាប័ន។ នៅចុងខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ របាយការណ៍ នៃប.ស.សបានឱ្យដឹងថា រយៈពេល ៤ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០២៣ ថវិកាសរុបជាង ១៣៨ពាន់លានរៀល ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បើកផ្ដល់ជូនកម្មការិនីជាស្រ្តីសម្រាលកូន ដែលជាសមាជិកប.ស.ស.ចំនួន៣៤៣ ៨៨៤នាក់ ដែលមាន កូនសរុបចំនួន ៣៤៦ ២៥៨នាក់ ក្នុងនោះស្រ្តីសម្រាលបានកូនភ្លោះពីរមានចំនួន ២ ៣២៦នាក់ និងកូនភ្លោះបី មានចំនួន២៤នាក់ ។
របាយការណ៍ដដែលឱ្យដឹងទៀតថា រយៈពេលពេញមួយឆ្នាំ នៃឆ្នាំ២០២២ ថវិកាប្រមាណ២២ ៤៦៩ ២០០ ០០០រៀលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម(ប.ស.ស.) បើកផ្តល់ជូនដល់កម្មការិនីជាស្ត្រីសម្រាលកូនទាំងក្នុងប្រព័ន្ធ និងក្រៅប្រព័ន្ធសរុបចំនួន៥៥៧៧០នាក់ ដែលមានចំនួនកូនសរុប៥៦១៧៣នាក់ ក្នុងនោះស្រ្តីសម្រាលបានកូនភ្លោះពីរមានចំនួន ៣៩៣នាក់ និងកូនភ្លោះបីមានចំនួន០៥នាក់ ថយចុះជាង១៤% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១។
ការផ្តល់ជូននូវប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ដល់ស្ត្រីជាកម្មការិនីសម្រាលកូនខាងលើ គឺជាការអនុវត្តកម្មវិធីពិសេសមួយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះស្ត្រីសម្រាលបានកូនម្នាក់ទទួលបាន៤០ម៉ឺនរៀលសម្រាលបានកូនភ្លោះ២ ទទួលបាន៨០ម៉ឺនរៀល និងសម្រាលបានកូនភ្លោះ៣ ទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភចំនួន១លាន២សែនរៀល តាមរយៈបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គមជាប្រតិបត្តិករផ្ទាល់ ហើយសម្រាប់អ្នកដែលសម្រាលបានកូនភ្លោះ៣នាក់ ក៏ទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភពិសេសបន្ថែមទៀត ពីសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងសម្ដេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន ប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ចំនួន៥លានរៀលផងដែរ។
