សៀវភៅ កម្ពុជាសម័យតេជោ វគ្គ៣២« ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ-១៩ »
ឆ្នាំ២០២៣–សៀវភៅ«កម្ពុជា សម័យតេជោ»ជាស្នាដៃរបស់ ឯកឧត្តម ពៅ សុខ ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ។ ឯកឧត្តម ចងក្រងសៀវភៅនេះឡើងដើម្បីបង្ហាញទៅដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀតឱ្យបានជ្រាបថា ក្នុងសម័យកាល ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កម្ពុជាមានការរីកចម្រើន និងមានសមិទ្ធផលជាច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលត្រូវចាប់អារម្មណ៍កោតសរសើរ និងកត់ត្រាទុក។ ដូច្នេះ ខ្លឹមសារក្នុងសៀវភៅនេះ មិនមានរៀបរាប់លម្អិត អំពីដំណើរជីវិតរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ដូចសៀវភៅដទៃៗទៀតទេ។
ប៉ុន្តែ និយាយអំពីរាល់ការអភិវឌ្ឍ ដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីជាតិ សាសនា និងព្រះមហាក្សត្រ ជាពិសេស ដើម្បីសុខុមាលភាពប្រជាជនដោយគ្មានរើសអើង ជាតិសាសន៍ សាសនា ឬពណ៌សម្បុរ ឬនយោបាយចាប់តាំងពីក្រោយព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទី២ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៣និងការបញ្ចប់សង្រ្គាមទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨។ ឯកឧត្តម ពៅ សុខ ជឿថា សៀវភៅនេះ ទោះបីមិនល្អឥតខ្ចោះ ប៉ុន្តែ នឹងក្លាយជាពន្លឺ ជាឯកសារជំនួយស្មារតីខ្លះៗដល់អ្នកស្រាវជ្រាវ មិត្តអ្នកអាន ឬមនុស្សជំនាន់ក្រោយ ក្នុងការសិក្សាឈ្វេងយល់អំពីព្រឹត្តិការណ៍នានា ដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងផ្ទៃប្រទេសចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧០ដល់ឆ្នាំ២០២៣។ ខាងក្រោមនេះគឺជាខ្លឹមសារតាមជំពូកនីមួយៗដែលមាននៅក្នុងសៀវភៅ«កម្ពុជា សម័យតេជោ»។ សូមមិត្តអ្នកអាន តាមដានតាមវគ្គនីមួយៗដោយក្ដីរីករាយ។
វគ្គ៣២« ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ-១៩ »
ជំងឺកូវីដ-១៩ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាជំងឺកាចសាហាវជាងគេនៅសតវត្សរ៍ទី២១នេះ ហើយវាបានរីករាលដាល និងឆ្លងដំបូងគេពីក្រុងវូហានប្រទេសចិន។ ជំងឺនេះ ត្រូវគេគិតថា បានរីករាលដាលទូទាំងពិភពលោក ចាប់ពីដើមឆ្នាំ២០២០ បណ្តាលឱ្យមនុស្សរាប់លាននាក់ឆ្លង និងបានស្លាប់ ក្នុងនោះកម្ពុជា ក៏បណ្តាលឱ្យស្លាប់ជាង៣ពាន់នាក់ដែរ ។ ការផ្ទុះជំងឺកាចសាហាវកូវីដ-១៩ ពេញមួយឆ្នាំ នៃឆ្នាំ២០២០ ទោះបីឆ្លងកាត់ ការឆ្លងសហគមន៍ ៣វិច្ឆិកា និង២៨ វិច្ឆិកា ២០២០ ប៉ុន្តែ មិនបានធ្វើឱ្យកម្ពុជា ព្រួយបារម្ភ ខ្លាំងក្លាពេកទេ ខណៈបណ្តាប្រទេសមួយចំនួននៅអឺរ៉ុប ផ្ទុះការឆ្លង និងស្លាប់រាប់ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយថ្ងៃៗ។ តាមរយៈរូបភាពវីដេអូ ដែលបានផ្សព្វផ្សាយលើ បណ្តាញសង្គមយូធូប និងហ្វេសប៊ុក ប្រទេសបារាំង អង់គ្លេស អាមេរិក អ៊ីតាលី និងអេស្ប៉ាញ មានអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺកាចសាហាវនេះគួរឱ្យតក់ស្លុត។
សពត្រូវបានដឹកតាមរយន្ត យកទៅបែនចាក់ទម្លាក់បញ្ចុះក្នុងរណ្តៅរួម។ ប្រទេសឥណ្ឌា ត្រូវបង្ហាញក្រោយគេមកថា សពអ្នកជំងឺ ដែលខ្វះកន្លែងឬមធ្យោបាយបូជា ត្រូវទុកគរចោលពាសវាលពាសកាលគួរឱ្យសង្វេគ។ អាជ្ញាធរឥណ្ឌាបានប្រើហិង្សា ដោយការប្រើរំពាត់វាយទៅលើជនទាំងឡាយណា ដែលមិនស្តាប់តាមបញ្ជា ឬការណែនាំរបស់អាជ្ញាធរ កុំឱ្យចេញពីផ្ទះ។ ប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា ជាពិសេសសមាជិកអាស៊ាន មានថៃ សិង្ហបុរី ហ្វ៊ីលីពីន ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី ក៏មានការឆ្លងរាប់ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយថ្ងៃៗ។ រដ្ឋាបាលហ្វ៊ីលីពីន របស់ប្រធានាធិបតីឌូទឺតេ បានយកក្តារមឈូសមកបង្ហាញតាមដងផ្លូវ ដើម្បីគំរាម និងព្រមានដល់អ្នកដែលមិនស្តាប់បង្គាប់ ឬបម្រាមរបស់អាជ្ញាធរ។ សម្រាប់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ការផ្ទុះឡើងធ្ងន់ធ្ងរ នៃជំងឺកូវីដ-១៩ គឺចាប់ថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ បន្ទាប់ពីប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណី ចិន វៀតណាម រួចមក។ សម្តេច ហ៊ុន សែន បានហៅព្រឹត្តិការណ៍នេះថា ជាព្រឹត្តិការណ៍ឆ្លងសហគមន៍ ២០កុម្ភៈ ហើយព្រឹត្តិការណ៍សហគមន៍២០កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ បានផ្ទុះរីករាលដាលជារៀងរាល់ថ្ងៃពេញផ្ទៃប្រទេស ធ្វើឱ្យសម្តេចប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការទប់ស្កាត់ រហូតសម្តេច ហ៊ុន សែន ប្រកាសព្រមានថា កម្ពុជា បានឈានដល់មាត់ជ្រោះមរណៈហើយ ហើយស្នើឱ្យមានការចូលរួមឱ្យបានសស្រាក់សស្រាំពីសំណាក់ប្រជាជន អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលដ៏លឿននេះ។
ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងជោគជ័យ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដ៏ឈ្លាសវៃ បានប្រឹងប្រែងអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្ត និងប្រាជ្ញា គិតគូរបែងចែកកិច្ចការទាំងនេះយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់។ សម្តេចបានប្រើវិធី ឬយុទ្ធសាស្រ្ត៤ដំណាក់កាលធំៗ និង៣យន្តការធំៗ ។ ដំណាក់កាលទាំង៤នោះមាន៖ – ដំណាក់កាលទី១ គឺការប្រយុទ្ធ និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺឆ្លងចូលក្នុងសហគមន៍ ចាប់ពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ រហូតដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ – ដំណាក់កាលទី២ ការគ្រប់គ្រងការឆ្លងរីករាលដាលកូវីដ-១៩ ចូលក្នុងសហគមន៍ ចាប់ពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ដល់ថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ – ដំណាក់កាលទី៣ ការបង្កើតភាពស៊ាំក្នុងសហគមន៍តាមរយៈការអនុវត្ដយុទ្ធសាស្រ្ដជាតិចាក់វ៉ាក់សាំង គួបផ្សំនឹងការបន្ដការគ្រប់គ្រងការឆ្លងរីករាល ដាលជំងឺ កូវីដ-១៩ ចូលក្នុងសហគមន៍ចាប់ពីថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ រហូត ដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ និង – ដំណាក់កាលទី៤ ការបើកដំណើរការប្រទេសពេញលេញឡើងវិញលើគ្រប់វិស័យ និងការរស់នៅជាមួយកូវីដ-១៩ តាមគន្លងថ្មី។ សម្រាប់យន្តការធំៗទាំង៣ ដែលសម្តេច ហ៊ុន សែន បានរៀបចំ និងបង្កើតជាផែនការសម្រាប់អនុវត្តន៍ ប្រកបដោយឥទ្ធិពល និងប្រសិទ្ធភាពនោះមាន៖
១. យន្តការប្រពៃណី (ការអំពាវនាវឱ្យមានការចូលរួមពីប្រជាជន)
២.វិធានសុខាភិបាល តាមរយៈការសម្រុកចាក់(សម្តេចប្រើពាក្យថាស្រោច) វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ-១៩ ជូនប្រជាជនតាមអភិក្រម«ផ្ការីក» ឬពីរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្តាល ឆ្ពោះទៅខេត្តនានា ដោយគ្មានការរើសអើងជាតិសាសន៍ សាសនា ឬនយោបាយ។
៣. យន្តការច្បាប់ យន្តការទី១ ដែលត្រូវបានសម្តេច ហ៊ុន សែន តែងតែលើកមកបង្ហាញ និងអនុវត្តនោះគឺចាប់តាំងពីមានការផ្ទុះឡើង នូវជំងឺរាតត្បាតកាចសាហាវកូវីដ-១៩ សម្តេច ហ៊ុន សែន ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល តែងតែស្នើ និងអំពាវនាវ រហូតពេលខ្លះតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ គេឃើញសម្តេចលើកដៃសំពះអង្វរ ឱ្យមានការចូលរួមពីប្រជាជនគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ គ្រប់និន្នាការនយោបាយឱ្យអនុវត្តឱ្យត្រឹមត្រូវ នូវវិធានសុខាភិបាល ៣កុំ ៣ការពារ និង២ចូលរួម។ មុនអ្វីៗទាំងអស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន តែងតែអំពាវនាវឱ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់ប្រជាជន គ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ អនុវត្តវិធានសុខាភិបាលក៏ដូចជាគោលការណ៍ផ្សេងៗរបស់រដ្ឋ។ ប្រជាជនអាចចូលរួមតាមការអំពាវឱ្យអនុវត្តច្បាប់ ឬគោលការណ៍ ឬវិធានសុខាភិបាលរបស់ជាតិ តាមរយៈការប្រើប្រាស់មនោសញ្ចេតនា ប្រកបដោយទេពកោសល្យ និងសិល្បៈ នៃការធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយប្រជាជន របស់សម្តេច។ នៅពេលបើកយុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំង សម្តេច ហ៊ុន សែន ក៏នៅតែប្រើវិធីសាស្រ្តអំពាវនាវ និងស្នើដោយទទូចឱ្យមានការចូលរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ជាពិសេសប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូល។ នៅក្នុងយន្តការទី១ ក្រៅពីអំពាវនាវឱ្យមានការចូលរួមក៏មានការជួយឧបត្ថម្ភ តាមបែបជំនួយសង្គមកិច្ច ដូចជា ការផ្តល់ថវិកា ឬប្រាក់ឈ្នួល សម្រាប់កម្មករ កម្មការិនី អំឡុងពេលព្យួរការងារ ដែលប៉ះពាល់ដោយកូវីដ-១៩ និងការឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ និងស្បៀង ដល់ប្រជាជនអំឡុងពេលបិទខ្ទប់។ យន្តការទី២ យន្តការនេះ គឺជាយន្តការដ៏ចម្បង និងល្អបំផុត ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាអាចគ្រប់គ្រងកូវីដ-១៩បានដោយជោគជ័យ។
ប្រសិនបើប្រជាជនមិនបានចាក់វ៉ាក់សាំង និងចាក់ទៅតាមអភិក្រមផ្ការីករបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន និងប្រសិនបើគ្មានវ៉ាក់សាំងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចាក់ទេ ការចាក់វ៉ាក់សាំងមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅដោយជោគជ័យ រីឯការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលកូវីដ-១៩ កាន់តែមិនអាចជោគជ័យទៅបាន។ យន្តការទី២ គឺការជំរុញឱ្យមានការចាក់វ៉ាក់សាំងឱ្យបានជាដាច់ខាត។ តាំងពីមុនកើតឡើង នូវព្រឹត្តិការណ៍២០កុម្ភៈ ២០២១ សម្តេចតេជោ បានប្តូរផ្តាច់ក្នុងការស្វែងរកទិញវ៉ាក់សាំងពីគ្រប់បណ្តាប្រទេស ដែលមានលទ្ធភាពផលិតវ៉ាក់សាំង ដើម្បីយកមកចាក់ជូនប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជំហានដំបូង យ៉ាងហោចណាស់ឱ្យបាន១០លាននាក់ ក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុបជាង១៦លាននាក់។ ក្នុងយន្តការស្វែងរកវ៉ាក់សាំងចាក់ជូនប្រជាជន បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ដ៏រន្ធត់តក់ស្លុត នៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ២០កុម្ភៈនេះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក៏បានប្រើប្រាស់ នូវវិធីសាស្រ្ត ឬវិធានការដ៏ចាំបាច់ និងម៉ឺងម៉ាត់បំផុតមួយបន្ថែមទៀតដែរ គឺអភិក្រមផ្ការីក។
សម្តេច ហ៊ុន សែន បានស្នើ និងក្រោយមកបានបញ្ជាឱ្យមានការចាក់វ៉ាក់សាំងតាមអភិក្រមផ្ការីក គឺត្រូវចាក់ចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងតាខ្មៅជាដាច់ខាត ទោះបីមានការស្នើពីបណ្តាក្រសួង ឬក្រុមហ៊ុននានាសុំឱ្យចាក់នៅស្ថាប័ន ឬអង្គភាពរបស់ពួកគេមុនក៏ដោយ។ សម្តេច ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា មានតែការចាក់ ដោយអនុវត្តតាមអភិក្រមផ្ការីកប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចធ្វើឱ្យភាពសុំាសហគមន៍អាចកើតឡើងបាន តែផ្ទុយទៅវិញ ការចាក់វ៉ាក់សាំងនៅត្រង់នេះមួយដុំត្រង់នោះមួយដុំ នឹងធ្វើឱ្យការគ្រប់គ្រង និងការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនេះមិនអាចទៅរួច កាន់តែមានការលំបាក ព្រោះភាពសុំា សហគមន៍មិនអាចធ្វើទៅបាន។ ការចាក់វ៉ាក់សាំង ត្រូវបានសម្តេចតេជោ រៀបចំយ៉ាងលម្អិត ហ្មត់ចត់ និងពិនិត្យពិច័យបំផុត ដើម្បីចៀសវាងការខ្ជះខ្ជាយពេលវេលា ខ្ជះខ្ជាយវ៉ាក់សាំងរប៉ាត់រប៉ាយដោយឥតប្រយោជន៍។ វ៉ាក់សាំង ត្រូវតែចាក់តាមរូបមន្ត ឬអភិក្រមផ្ការីក ចេញពីតំបន់បិទខ្ទប់នៅភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្តាល។
ជំហានដំបូង នៃការចាក់វ៉ាក់សាំង គឺធ្វើឡើងពីមនុស្សពេញវ័យអាយុ១៨ឆ្នាំឡើងទៅ និងជំហានបន្ទាប់ វ៉ាក់សាំងត្រូវចាក់ជូនកុមារ ឬមនុស្សវ័យជំទង់ពីអាយុ១២ ដល់១៧ឆ្នាំ ជំហានទី៣ ចាក់ជូនកុមារ អាយុ៦ ដល់១២ឆ្នាំ និងជំហាន ទី៤ ចាក់ជូនកុមារអាយុក្រោម៥ឆ្នាំ ។ យន្តការទី៣ គឺការអនុវត្តច្បាប់។ រាជរដ្ឋាភិបាល បានចេញនូវអនុក្រឹត្យ ក៏ដូចជាសារាចរណ៍ណែនាំគ្រប់ ប្រភេទ និងប្រែប្រួល ឬបត់បែនតាមកាលៈទេសៈ ដើម្បកែសម្រួលដល់ការងារទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងនោះ
មានទាំងបម្រាមនៃការធ្វើចរាចរណ៍ពីមួយកន្លែងទៅមួយកន្លែង ក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់ ហើយអ្នកដែលល្មើសមិនគោរព ឬមិនអនុវត្តតាមការណែនាំកម្រិតស្រាល នឹងត្រូវឃាត់ខ្លួនរយៈពេលខ្លះដើម្បីអប់រំ។ ចំណែកអ្នកដែលល្មើសបម្រាមកម្រិតធ្ងន់ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅតុលាការ។ ការប្រើប្រាស់យន្តការទាំង៣ ធ្វើឱ្យកម្ពុជា ដែលមានសម្តេច ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខដឹកនាំ ទទួលបានជោគជ័យលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំង និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ មុនគេនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ជោគជ័យ ដែលទទួលបាននូវការកោតសរសើរពីពិភពលោកនេះ សម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលមិនទទួលយកតែម្នាក់ឯង ដោយប្រកាសថា ជោគជ័យនេះ គឺកើតឡើងពីការចូលរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន រួមទាំងប្រជាជនកម្ពុជា និងមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសដោយសារកម្ពុជា មានសុខសន្តិភាពពេញលេញ។ សន្តិភាពធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានឱកាសក្នុងការរៀបចំ យុទ្ធសាស្រ្ត ដើម្បីគ្រប់គ្រងការរីករាលដាលជំងឺនេះ។ ៣.១ ទទួលបានការថ្លែងអំណរគុណពីពិភពលោក ចាប់តាំងពីរដូវរងាដើមឆ្នាំ២០២០ នៅប្រទេសចិនខណៈប្រទេសចិនត្រូវបានពិភពលោករើសអើងនិងខ្លាចរអាសម្តេច ហ៊ុន សែន បានអញ្ជើញទៅដល់ទីនោះ។ ប្រជាជនចិនចាត់ទុកវត្តមានរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅទីក្រុងប៉េកាំង គឺជាការបន្ថែម នូវភាពកក់ក្តៅដល់ប្រជាជនចិនដែលកំពុងរងា និងឯកោ ។
ប្រជាជនចិន ក៏បានចាត់ទុកសម្តេច ហ៊ុន សែន ជាឪពុក ឪពុកធំ ជាជីតា និងជាទេវតារបស់ពួកគេ ។ ក្រោយមកសម្តេច ហ៊ុន សែន បានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាទេសចរណ៍ខ្នាតធំរបស់ក្រុមហ៊ុនមកពីសហរដ្ឋអាមេរិកចូលចតនៅកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុ នៅពេលនាវានេះជិតអស់ប្រេង អស់ស្បៀង ហើយត្រូវបានប្រទេសមួយចំនួន សូម្បីសហរដ្ឋអាមេរិកខ្លួនឯង បដិសេធមិនឱ្យចូលចត ដោយការរើសអើង ព្រោះព្រួយបារម្ភឆ្លងជំងឺកូរ៉ូណាថ្មី ឬកូវីដ-១៩ ។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ អតីតប្រធានាធិបតីទី៤៥ របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក លោក ប៉ាទ្រីក មូហ្វី (W.Patrick Murphy) អគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាម៉េរិកប្រចាំកម្ពុជា ប្រធានអង្គការសុខភាពពិភពលោក ប្រធានសមាគមទេសចរណ៍ ពិភពលោក និងភ្ញៀវទេសចរ ដែលជាប់គាំងនៅលើនាវាវេស្ទ័រដាម បាននាំគ្នាត្រេកអរ ថ្លែងអំណរគុណ និងកោតសរសើរសម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាដែលជិតអស់ប្រេងអស់ស្បៀងរបស់ពួកគេចូលចតនៅកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។ កាយវិការ និងសន្តានចិត្ត ដ៏សប្បុរសធម៌របស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ក៏បានធ្វើឱ្យភ្ញៀវទេសចរខ្លះស្រក់ទឹកភ្នែក លុតជង្គង់សំពះ ថ្លែងអំណរគុណសម្តេច យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ។
លោកដូណាល់ ត្រាំ បានសរសេរនៅលើបណ្តាញសង្គមទ្វីធ័រ(Twitter)ថា សូមអរគុណដល់ប្រទេសកម្ពុជាដ៏ស្រស់ស្អាត ដែលអនុញ្ញាតទទួលឱ្យនាវា Westerdam ចូលចតនៅកំពង់ផែរបស់ខ្លួន។ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងចងចាំពីកាយវិការដ៏សប្បុរសនេះ។ លោក W.Patrick Murphy បានថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅដល់កម្ពុជាម្តងទៀត ដោយលោកបានមានប្រសាសន៍ថា ការអនុញ្ញាតឱ្យនាវាវេស្ទ័រដាម ដែលមានជនជាតិអាមេរិកប្រមាណ៦០០នាក់ជាប់នៅលើនោះចូលចតនៅខេត្តព្រះសីហនុ ដោយសន្តានចិត្តសប្បុរសជាកាយវិការល្អមួយគួរឱ្យគោរព និងយកគំរូតាម។ លោក មូហ្វី បានស្នើឱ្យប្រទេសដទៃទៀតលើពិភពលោកសម្លឹងមើល ហើយពិចារណាធ្វើតាមដូចប្រទេសកម្ពុជាដែរ។ លោក Tedros Adhanom Ghebreyesus អគ្គនាយកអង្គការសុខភាពពិភពលោកបានសរសេរនៅលើបណ្តាញសង្គមទ្វីធ័រ (Twitter) របស់លោកថា ការចូលរួមរបស់កម្ពុជាជាកាយវិការបង្ហាញពីសាមគ្គីភាព ខណៈពិភពលោកកំពុងជួបវិបត្តិ។ លោកសូមថ្លែងអំណរគុណអស់ពីដួងចិត្ត ចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លើការបើកផ្លួវឱ្យនាវា Westerdam ចូលចតនៅក្រុងព្រះសីហនុ។ វាជាសកម្មភាពមួយបង្ហាញពីសាមគ្គីភាព ដែលគួរឱ្យស្វាគមន៍ក្នុងពេល ដែលពិភពលោកមានឱកាសក្នុងការបញ្ឈប់ជំងឺកូរ៉ូណា(វីរុសកូវីដ-១៩) និងបញ្ចៀសរាល់ការភ័យខ្លាច។
លោក ហ៊្សូរ៉ាប់ ប៉ូឡូលីកាស់វីលី (Zurab Pololikashvili) អគ្គលេខាធិការ នៃអង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក (UNWTO) បានផ្ញើលិខិតកោតសរសើរជូនចំពោះសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ស្តីពីការអនុញ្ញាតឱ្យនាវាវេស្ទ័រដាមចូលចត។ ពីក្រុងម៉ាឌ្រីតប្រទេសអេស្ប៉ាញ អគ្គលេខាធិការ នៃអង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក បានសរសេរថា លោកសូមសម្តែងនូវការកោតសរសើរយ៉ាងក្រែលែង និងជ្រាលជ្រៅបំផុតក្នុងនាមអង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក ចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានឆ្លើយតបប្រកបដោយមនុស្សធម៌ គួរឱ្យកត់សម្គាល់ ចំពោះស្ថានភាពដ៏លំបាក នៃនាវាទេសចរណ៍វេស្ទ័រដាម (MS Westerdam) ដោយបានទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅ និងអនុញ្ញាតឱ្យចូលចតនៅកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុ បើទោះបីស្ថិតក្នុងស្ថានភាព ដ៏ភ័យខ្លាច នៃជំងឺវីរុសកូរ៉ូណាក៏ដោយ។ ពួកយើងពិតជាមានមោទកភាពណាស់ ដែលកម្ពុជាបានរក្សានូវសាមគ្គីភាពចំពោះអន្តរជាតិ យើងសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា វាជាគំរូសម្រាប់ប្រទេសផ្សេងទៀត ត្រូវតែយកតម្រាប់តាមកម្ពុជា។
យើងសូមអគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅបំផុតចំពោះភាពក្លាហានរបស់កម្ពុជា ដែលបានបង្ហាញពីភាពកក់ក្តៅចំពោះមនុស្សទាំងជាង ២ ០០០នាក់នៅលើសមុទ្រ។ អង្គការទេសចរណ៍ពិភពលោក សូមកោតសរសើរដោយស្មោះចំពោះសេចក្តីក្លាហានរបស់កម្ពុជា និងការបង្ហាញយ៉ាងកក់ក្តៅ នូវក្តីស្រឡាញ់ជាបងប្អូន ជូនចំពោះអ្នកដំណើរជាងពីរពាន់នាក់ ដែលនៅតែលតោលលើផ្ទៃសមុទ្រគួរឱ្យសង្វេគ។ ក្រុមភ្ញៀវទេសចរជាច្រើននាក់ ដែលជាប់គាំងនៅលើនាវា ក៏បាននាំគ្នាសរសេរសារនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក និងទ្វីធ័ររបស់ខ្លួន ដើម្បីសម្តែង នូវការដឹងគុណ ចំពោះសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវារបស់ពួកគេចូលចតនៅខេត្តព្រះសីហនុ។ ពួកគេខ្លះបានសរសេរថា គោរពស្រឡាញ់សម្តេចណាស់ និងបញ្ជាក់ថា សម្តេច ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីមួយរូប ដែលមានបេះដូងដ៏អស្ចារ្យ។ ថ្លែងប្រាប់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានអាម៉េរិក AP អ្នកនាង Anna Marie Melone ជនជាតិអូស្ត្រាលី បានលើកឡើងថា គឺពិតជាអស្ចារ្យណាស់ ដែលបានមកដល់ទីនេះ។
សូមអរគុណ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ លោកមានបេះដូងដ៏អស្ចារ្យ។ ខ្ញុំពិតជារំភើបខ្លាំងណាស់ ពេលមកដល់កម្ពុជា។ លោក Joe Spaziani ភ្ញៀវទេសចរជនជាតិអាម៉េរិក បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ប្រទេសរបស់អ្នក(កម្ពុជា)ពិតជាធ្វើបានល្អណាស់។ ជាកិច្ចការដ៏អស្ចារ្យមួយ។ យើងអរគុណអ្នកខ្លាំងណាស់។ យើងពេញចិត្តខ្លាំងណាស់។ គួរឱ្យរន្ធត់ណាស់ ដែលសូម្បីតែកោះ Guam របស់អាមេរិក ក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យយើងចូលចតផង ប៉ុន្តែកម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឱ្យយើងចូលចត ដូច្នេះវាគឺរឿងដ៏អស្ចារ្យក្នុងលោក។ ពិតជាអស្ចារ្យខ្លាំងបំផុត។ យើងពិតជារីករាយនឹងទង្វើនេះខ្លាំងណាស់។ យើងបានឆ្លងកាត់ការតស៊ូដ៏វែងឆ្ងាយ ហើយយើងពិតជាកោតសរសើរចំពោះអ្នករាល់គ្នា ដែលស្ថិតនៅទីនេះ(កម្ពុជា)។ អ្នកស្រី Christina Kerby បានបង្ហោះសារនៅលើបណ្តាញសង្គម Twitter ថា យើងកំពុងបង់ក ដោយក្រមាប្រពៃណី ដែលជាអំណោយរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ខ្ញុំស្រក់ទឹកភ្នែក ដោយក្តីរំភើប ព្រោះការគាំទ្រនៅពេលនេះ គឺបង្ហាញពីការគាំទ្រច្រើនលើសលុប។ លោកSpaziani វ័យ៧៤ឆ្នាំ ក៏បានថ្លែងបែបនេះ ទាំងមានក្រមាប្រពៃណីខ្មែររុំជាប់កជាមួយនឹងអ្នកដំណើរផ្សេងៗទៀតដែរ។ អ្នកនាង Melone បានលើកផ្កាកុលាប ដែលផ្តល់ឱ្យដោយសម្តេច ហ៊ុន សែន គ្រវីឡើងបង្ហាញភាពរីករាយឥតឧបមា នៅពេលពួកគេដើរសំដៅទៅកាន់រថយន្តក្រុង ដែលកំពុងបញ្ឆេះរង់ចាំដើម្បីបន្តដំណើរទៅភ្នំពេញ និងបានលើកដៃគ្រវីលាអ្នកដំណើរផ្សេងៗទៀត ដែលកំពុងឈរទស្សនា និងអបអរពីលើនាវា។ សារព័ត៌មានអន្តរជាតិជាច្រើនដូច CNN New, York Times, Reuters, BBC,AP, AFP,Kyodo, BBC, និងសារព័ត៌មានអន្តរជាតិជាច្រើនទៀត ក៏បានចុះផ្សាយព្រោងព្រាតពីកិត្តិយស កេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏គួរឱ្យគោរព ស្ងើចសរសើររបស់កម្ពុជា ដែលមានទឹកចិត្តធំទូលាយ សន្តានចិត្តសប្បុរសធម៌ជួយដល់នាវា Westerdam ដែលផ្ទុកអ្នកដំណើរ២២៥៧នាក់ស្មើនឹង៤១សញ្ជាតិ ឬជាតិសាសន៍។
លោក Foldy ដែលជាភ្ញៀវទេសចរ ដ៏អស់សង្ឃឹមនៅលើនាវា បន្ទាប់ពីត្រូវបានប្រទេសជាច្រើនបដិសេធមិនឱ្យចូលចត បានប្រាប់សារព័ត៌មានចិនស៊ិនហួថា លោកមានអារម្មណ៍ធូរស្រាល និងរំភើបយ៉ាងខ្លាំង នៅពេលដែលលោកទទួលដំណឹងថាប្រទេសកម្ពុជាទទួលយកការស្នើសុំ ដើម្បីចូលចតនាវា។ យើងសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះប្រទេសកម្ពុជា អំពីកាយវិការ ដ៏គួរឱ្យគោរពនេះ។ យើងពេញចិត្តណាស់ ចំពោះបដិសណ្ឋារកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ភរិយារបស់លោក Foldy ក៏មានប្រសាសន៍ស្រដៀងគ្នានេះដែរថា សូមអរគុណប្រទេសកម្ពុជា ចំពោះជំនួយដ៏សប្បុរសរបស់អ្នក។ យើងកំពុងជំពាក់គុណអ្នក។ ខ្ញុំនឹងប្រាប់ពិភពលោកថា តើប្រជាជនកម្ពុជាដ៏សប្បុរសអស្ចារ្យប៉ុណ្ណា គឺពួកគេមានភាពរួសរាយរាក់ទាក់ និងបើកចំហគួរឱ្យកក់ក្តៅ។ ខ្ញុំក៏នឹងប្រាប់ពិពភពលោកអំពីបណ្តាប្រទេស និងតំបន់ ដែលបានបង្វែរយើងចេញមិនឱ្យនាវាចូលចត។ អ្នកស្រី Elaine Gingrich ជាអ្នកដំណើរម្នាក់ទៀត មកពីរដ្ឋមីឈីហ្គែន សហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា នាង និងស្វាមី សូមថ្លែងអំណរគុណដល់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាចូលចត និងជួយ។ អ្នកស្រីបានកោតសរសើរប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះភ្ញៀវទេសចរទាំងអស់។ អ្នកស្រីបានប្រាប់ភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានស៊ីនហួថា យើងមិនអាចភ្លេចនូវសេចក្តីសប្បុរសរបស់កម្ពុជានិងបដិសណ្ឋារកិច្ច ដ៏គាប់ប្រសើរដែលប្រជាជននៅទីនេះបានផ្តល់ដល់ពួកយើងឡើយ។ នេះជាលើកទី១ហើយដែលយើងស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយយើងនឹងពិចារណាលើប្រទេសកម្ពុជា សម្រាប់ថ្ងៃឈប់សម្រាករបស់យើងនាពេលបន្ទាប់។ យើងនឹងប្រាប់អ្នកទាំងអស់គ្នាលើពិភពលោក នូវរឿងរ៉ាវល្អៗ អំពីប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ថេដ យ៉ូហូ (Ted Yoho) តំណាងរាស្រ្តសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដែលកន្លងមកគឺជាអ្នករិះគន់សម្តេច ហ៊ុន សែន (រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា)ដ៏សកម្ម គាំទ្របក្សប្រឆាំង និងជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតតាក់តែងច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មលើកម្ពុជា បានសរសេរលិខិតថ្លែងអំណរគុណ និងកោតសរសើរសម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែនដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាទេសចរណ៍ខ្នាតធំពិភពលោក Westerdam ចូលចត នៅខេត្តព្រះសីហនុ។ លោក ថេដ យ៉ូហូ បានអធិប្បាយក្នុងលិខិតថា ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ថ្លែងអំណរគុណដោយផ្ទាល់ ចំពោះសម្ដេច ហ៊ុន សែនដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាទេសចរណ៍របស់អាម៉េរិកឈ្មោះ Westerdam ចូលចតនៅប្រទេសរបស់សម្តេចកាលពីខែមុន (១៤កុម្ភៈ ២០២០)។ បដិសណ្ឋារកិច្ចរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ក្នុងការផ្តល់កន្លែងសុវត្ថិភាពដល់នាវានេះ និងអនុញ្ញាតឱ្យបុគ្គលិកស្ថានទូតយើងបាននាំពលរដ្ឋអាម៉េរិកជាង៦០០នាក់ឱ្យទទួលបានសុវត្ថិភាព គឺជាគំរូសាមគ្គីដ៏ល្អក្រៃលែងសម្រាប់អន្តរជាតិ និងពិភពលោកទាំងមូល។ តំណាងរាស្រ្តអាម៉េរិករូបនេះបញ្ជាក់ទៀតថា ទោះបីជាយើងអាចមានគំនិតខ្វែងគ្នាលើបញ្ហាមួយចំនួន ប៉ុន្តែខ្ញុំរីករាយបំផុតដែលប្រទេសយើងទាំងពីរនៅតែអាចសម្របសម្រួល ហើយសហការគ្នាបាននៅពេលមានបញ្ហាសំខាន់បំផុត។
ស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា ក៏បានសរសេរលិខិតថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា(សម្តេច ហ៊ុន សែន) ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាវេស្ទ័រដាមចូលចត ខណៈមានជនជាតិជប៉ុន៤នាក់ ជាប់នៅលើនាវានេះដែរ និងត្រូវបានត្រលប់ទៅប្រទេសជប៉ុនវិញនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ។ ដោយឡែកលោក Orlando Ashford ប្រធានក្រុមហ៊ុន Holland America Line ដែលជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុននាវា Westerdam បានប្រាប់សារព័ត៌មានស៊ិនហួដដែលថា លោកសូមថ្លែងអំណរគុណដោយអស់ពីដួងចិត្ត ចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវារបស់លោកចូលចតប្រកបដោយភាពកក់ក្តៅ និងយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ចំពោះភ្ញៀវរបស់លោក។ ប្រទេសកម្ពុជាពិតជាកន្លែងដ៏អស្ចារ្យ ហើយប្រជាជននៅទីនេះ ពិតជាមានចិត្តល្អ និងរួសរាយរាក់ទាក់ខ្លាំងណាស់។ ខ្ញុំមានបំណងវិលត្រលប់មកប្រទេសកម្ពុជាម្តងទៀត ជាមួយក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ។ ដូច្នេះខ្ញុំអាចមានពេលវេលាច្រើន ក្នុងការស្វែងយល់ និងរីករាយនឹងការធ្វើបដិសណ្ឋារកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
