សៀវភៅ កម្ពុជាសម័យតេជោ វគ្គ៣៦ «ការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទី របស់រាជបណ្ឌិត្យសភា»
ឆ្នាំ២០២៣–សៀវភៅ«កម្ពុជា សម័យតេជោ»ជាស្នាដៃរបស់ ឯកឧត្តម ពៅ សុខ ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ។ ឯកឧត្តម ចងក្រងសៀវភៅនេះឡើងដើម្បីបង្ហាញទៅដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀតឱ្យបានជ្រាបថា ក្នុងសម័យកាល ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កម្ពុជាមានការរីកចម្រើន និងមានសមិទ្ធផលជាច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលត្រូវចាប់អារម្មណ៍កោតសរសើរ និងកត់ត្រាទុក។ ដូច្នេះ ខ្លឹមសារក្នុងសៀវភៅនេះ មិនមានរៀបរាប់លម្អិត អំពីដំណើរជីវិតរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ដូចសៀវភៅដទៃៗទៀតទេ។
ប៉ុន្តែ និយាយអំពីរាល់ការអភិវឌ្ឍ ដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីជាតិ សាសនា និងព្រះមហាក្សត្រ ជាពិសេស ដើម្បីសុខុមាលភាពប្រជាជនដោយគ្មានរើសអើង ជាតិសាសន៍ សាសនា ឬពណ៌សម្បុរ ឬនយោបាយចាប់តាំងពីក្រោយព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទី២ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៣និងការបញ្ចប់សង្រ្គាមទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨។ ឯកឧត្តម ពៅ សុខ ជឿថា សៀវភៅនេះ ទោះបីមិនល្អឥតខ្ចោះ ប៉ុន្តែ នឹងក្លាយជាពន្លឺ ជាឯកសារជំនួយស្មារតីខ្លះៗដល់អ្នកស្រាវជ្រាវ មិត្តអ្នកអាន ឬមនុស្សជំនាន់ក្រោយ ក្នុងការសិក្សាឈ្វេងយល់អំពីព្រឹត្តិការណ៍នានា ដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងផ្ទៃប្រទេសចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧០ដល់ឆ្នាំ២០២៣។ ខាងក្រោមនេះគឺជាខ្លឹមសារតាមជំពូកនីមួយៗដែលមាននៅក្នុងសៀវភៅ«កម្ពុជា សម័យតេជោ»។ សូមមិត្តអ្នកអាន តាមដានតាមវគ្គនីមួយៗដោយក្ដីរីករាយ។
វគ្គ៣៦« ការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទី របស់រាជបណ្ឌិត្យសភា »
រាជបណ្ឌិត្យសភា ដែលជាស្ថាប័ន នៃបណ្តុំខួរក្បាលកំពូលរបស់ជាតិ បានប្រកាសថា នៅម៉ោង៩ព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ នឹងបើការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទី ដែលបានមកពីគ្រប់ភាគី ជាពិសេសភាគីគណបក្សប្រឆាំង ។លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា សមាជិកក្រុមការងារស្រាវជ្រាវព្រំដែន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ត្រូវបានសារព័ត៌មានថ្មីៗ ដកស្រង់សម្តីថា នៅរសៀលថ្ងៃពុធទី១២ ខែសីហា ក្រុមការងាររបស់លោកទទួលបានផែនទីពីប្រភពជាច្រើន រួមមានទាំងប្រភពរាជរដ្ឋាភិបាលចំនួន២៦ផ្ទាំង ពីគណបក្សប្រឆាំងសង្គ្រោះជាតិចំនួន២៦ និងពីវិទ្យាស្ថានភូមិសាស្ត្រជាតិរបស់ប្រទេសបារាំង។ ការប្រកាសផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ធ្វើឡើងមុនពេលក្រុមការងារចំពោះកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលនឹងរៀបចំការផ្ទៀតផ្ទាត់ផែនទី ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិឱ្យខ្ចី នៅថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥។ គណៈកម្មការចំពោះកិច្ចសម្រាប់សម្របសម្រួលការងារប្រគល់ ទទួល និងផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទី ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលបង្កើតឡើង នៅថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ ដោយមានលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិជាប្រធាន ។
តាមគោលការណ៍គណៈកម្មការចំពោះកិច្ច បង្កើតឡើងដើម្បីធានាតម្លាភាព និងភាពត្រឹមត្រូវច្បាស់លាស់ក្នុងការចាត់ចែង សម្របសម្រួលការទទួល ការប្រគល់ និងការពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទី។ សមាសភាព ភាគីពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន នៃគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចសម្រាប់សម្របសម្រួលការងារប្រគល់ ទទួល និងផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីរួមមាន៖
១.លោក ហោ ណាំហុង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស (ប្រធាន)
២. លោក វ៉ា គឹមហុង ទេសរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការព្រំដែន (អនុប្រធាន)
៣.លោក អ៊ឹម ឈុនលឹម ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ (សមាជិក)
៤. លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ (សមាជិក)
៥. លោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ (សមាជិក)
៦. លោក ស្វាយ ស៊ីថា រដ្ឋលេខាធិការទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី (សមាជិក)
៧. លោក នាង ផាត រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ (សមាជិក)
៨. លោក សក់ សេដ្ឋា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ (សមាជិក)
៩. លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ (សមាជិក) តំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មាន៥រូប៖
១. លោក សោម សឿន
២. លោក សុខ ឥសាន្ត
៣. លោក កែ ប៊ុនឃាង
៤. លោក អ៊ក គឹមហាន
៥. លោក ហង្ស ថុល តំណាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មាន៥រូប៖
១. លោក អ៊ូ ច័ន្ទប្ញទ្ធិ
២. លោក សេង ម៉ារឌី
៣. លោក ឡុង រី
៤. លោក កែវ ភីរម្យ
៥. លោក លិម គិមយ៉ា តំណាងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច មាន៥រូប៖
១. លោក យូ ហុកគ្រី
២. លោក សាយ ហាក់
៣. លោក នុត សុខុម
៤. លោក ទឹង អ៊ីស៊ាម
៥. លោក ផាន់ សិទ្ឋី សមាជិកគណបក្សប្រជាជន នៅព្រឹទ្ធសភា
១. លោក ជា ជេដ្ឋ ប្រធានគណៈកម្មាធិការទី២
២. លោក គង់ សារាជ ប្រធានគណៈកម្មាធិការទី៩
៣. លោក ម៉ម ប៊ុននាង ប្រធានស្តីទីគណៈកម្មាធិការទី១០ សមាជិកសភា ខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
១. លោក ឈាង វុន ប្រធានគណៈកម្មាធិការទី៥ នៃរដ្ឋសភា
២. លោក ប៉ែន បញ្ញា ប្រធានគណៈកម្មាធិការទី៦ នៃរដ្ឋសភា
៣. លោកស្រី និន សាផុន ប្រធានគណៈកម្មាធិការទី៩ នៃរដ្ឋសភា ។
កាលពីដើមខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ គណបក្សប្រឆាំង តាមរយៈលោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានប្រកាសថា នៅម៉ោង១០ និង៣០នាទី ព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ ខ្លួននឹងប្រគល់ផែនទីខ្នាត១/១០០.០០០ ជូនរាជបណ្ឌិត្យសភា ដើម្បីយកទៅស្រាវជ្រាវ និងផ្ទៀងផ្ទាត់ ហើយនៅថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ គណបក្សប្រឆាំង ដែលមិនទាន់ប្រគល់ផែនទីជូនរាជបណ្ឌិត្យសភា បានប្រកាសថា នឹងផ្ញើផែនទីឌីជីថលរបស់ខ្លួនទៅរាជបណ្ឌិត្យសភា តាមការទាមទាររបស់ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាលោក សុខ ទូច ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយផែនទីឌីជីថលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលរកឃើញពីអង្គការសហប្រជាជាតិ អាមេរិក បារាំង និងឥណ្ឌូចិន ។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទឫទ្ធិ តំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំង បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា រាជបណ្ឌិត្យសភា បានទាមទារឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បង្ហាញផែនទីឌីជីថល ច្បាប់ចម្លង ដែលមាននៅក្នុងដៃ ហេតុដូច្នេះយើងនឹងផ្ញើផែនទីនេះទៅនៅថ្ងៃស្អែក ហើយប្រសិនបើមិនមានអ្វីផ្លាស់ប្តូរ យើងនឹងដាក់ទៅរាជបណ្ឌិត្យសភានៅប្រហែលម៉ោង១០ ព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែសីហា។ ក្រៅពីនេះ គណបក្សលោកក៏នឹងផ្ញើផែនទីរបស់ខ្លួនទៅកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលផងដែរ ខណៈពេលកន្លងមកមានការអំពាវនាវពីសម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន។ លោក ច័ន្ទឫទ្ធិ លើកឡើងថា សង្ឃឹមថាបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលប្រមូលផែនទីទាំងអស់ពីអង្គការសហប្រជាជាតិ និងប្រទេសពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត នឹងមានការបើកចំហក្នុងលក្ខណៈតម្លាភាពទៅអ្នកជំនាញជាតិ និងអន្តរជាតិ និងគណបក្សនយោបាយ ។
នៅថ្ងៃនោះដែរ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានប្រាប់អ្នកាកសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ដែរថា លោកប្រមូលផែនទីចុងក្រោយពីគណបក្សប្រឆាំងនៅត្រឹមថ្ងៃស្អែកទី១០ ខែសីហា បន្ទាប់មកក្រុមលោកនឹងចាប់ផ្តើមសិក្សាពីផែនទីទាំងអស់ ហើយលទ្ធផល នៃការសិក្សាអំពីផែនទីនឹងបញ្ជូនត្រលប់ទៅអ្នកនយោបាយវិញជាពិសេសគណបក្សនយោបាយដែលមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា។ នៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវពីបញ្ហាព្រំដែន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានប្រកាសថា ខ្លួននឹងអញ្ជើញតំណាងគណបក្សដែលមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា សាធារណជន និងអ្នកសារព័ត៌មានជាតិ អន្តរជាតិ ឱ្យចូលរួមពិនិត្យ ផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទី ដែលប្រមូលបានពីគ្រប់ភាគីចំនួន២៦ផ្ទាំង។
ការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃសុក្រទី១៤ ខែសីហា ។ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ឱ្យដឹងថា នៅថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា នឹងពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ម្តងទៀត ផែនទីដែលក្រុមលោកទទួលបានពីបណ្ណាល័យប្រទេសបារាំង ពីបណ្ណាល័យសភាអាមេរិក ពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ពីគណបក្សប្រឆាំង និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខណៈលើកទី១ ក្រុមស្រាវជ្រាវរបស់លោក ដែលពិនិត្យ និងផ្ទៀងផ្ទាត់កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឃើញថា ផែនទីដែលខ្លួនទទួលបាននោះដូចគ្នា គឺជាផែនទីបោះពុម្ពនៅឆ្នាំ១៩៥២ និងមានលេខ ដាប់បិលយូ (W) ២២០។ លោក សុខ ទូច ពន្យល់ថា គោលបំណងធំ នៃក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវរបស់លោក គឺចង់ឱ្យគណបក្ស ដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ទាំងពីរមានការឯកភាពគ្នាជាមុនអំពីផែនទី បន្ទាប់មកក្រុមរបស់លោកនឹងចុះទៅពិនិត្យមើលព្រំដែនជាក់ស្ដែង។
ក្រោយពីការចុះពិនិត្យតំបន់ព្រំដែនរួច ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ នឹងធ្វើរបាយការណ៍ដែលរកឃើញពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនៅតាមព្រំដែននោះ ដាក់ជូនសភា និងរាជរដ្ឋាភិបាល។៣ថ្ងៃបន្ទាប់ គឺថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន ស្ដីពីការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយប្រទេសវៀតណាម ព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា នៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ស្នើឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រកផែនទី២ផ្ទាំងបន្ថែមទៀត ដើម្បីពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយផែនទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលចំនួន២៦ផ្ទាំង ស្របពេល ដែលក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា ទទួលបានផែនទីពីគណបក្សប្រឆាំងចំនួន២៤ផ្ទាំងរួចហើយ ហើយប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនប្រគល់ផែនទី២ផ្ទាំងទៀតឱ្យលោកទេ ក្រុមលោកសម្រេចថា នឹងយកផែនទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទាំង២៦ផ្ទាំង ដើម្បីចុះទៅពិនិត្យមើលការបោះបង្គោលជាក់ស្ដែងនៅតាមព្រំដែន។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច អះអាងប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានថា លទ្ធផលនៃការផ្ទៀងផ្ទាត់បង្ហាញថា ផែនទីរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំង២៤ផ្ទាំង គឺដូចគ្នាបេះបិទទៅនឹងផែនទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងផែនទីអាយ.ជី.អិន (IGN) នៃប្រទេសបារាំង។ ប៉ុន្តែ ក្រុមការងារលោក រង់ចាំការផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយផែនទី ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងទទួលពីអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅថ្ងៃទី២០ ខែសីហា បន្ថែមទៀត ។
នៅថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ បន្ទាប់ពីពិនិត្យ និងផ្ទៀងផ្ទាត់រវាងផែនទី រាជរដ្ឋាភិបាល និងផែនទីដែលតម្កល់នៅអង្គការសហប្រជាជាតិរួច លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវ នៃបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ដែលបានចូលរួម និងតាមដានការ ប្រគល់ ទទួល និងផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីពីអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអះអាងថា មានតែផែនទីរបស់រដ្ឋាភិបាលទេដែលអាចយកប្រើប្រាស់សម្រាប់ការបោះបង្គោលខណ្ឌសីមាព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយប្រទេសវៀតណាមបាន ព្រោះផែនទីដែលបក្សប្រឆាំងប្រគល់ឱ្យក្រុមស្រាវជ្រាវ នៃបណ្ឌិត្យសភាផែនទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងផែនទី ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខ្ចី គឺដូចគ្នា ។
លោក សុខ ទូច ក៏បានអំពាវនាវឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធគ្រប់និន្នាការនយោបាយ ឈប់ខ្វែងគំនិតគ្នាលើការប្រើប្រាស់ផែនទីនេះតទៅទៀត។ កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែសីហាឆ្នាំ២០១៥ បន្ទាប់ពីទទួលដំណឹងថា លោក អ៊ំ សំអាន បានរកឃើញផែនទីបណ្ណាល័យសភា សហរដ្ឋអាមេរិក លោកបណ្ឌិតសុខ ទូច ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវផែនទី នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានសរសេរលិខិតទៅកាន់លោក អ៊ុំ សំអាន តំណាងរាស្រ្តមណ្ឌលសៀមរាប នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីស្នើសុំផែនទីនោះ យកមកផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយផែនទីដែលរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាទទួលបានពីប្រភពនានា។ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានរៀបរាប់ក្នុងលិខិតថា តាមរយៈគណនីហ្វេសប៊ុក របស់ លោក អ៊ុំ សំអាន បង្ហាញថា លោកបានទៅរកផែនទីនៅបណ្ណាល័យសភា សហរដ្ឋអាមេរិក នៅ WashingtonDC ហើយបានរកឃើញ និងទទួលផែនទីបោនរបស់កម្ពុជាចំនួន២៦ផ្ទាំង ទាំងផែនទី Digital និងផែនទីក្រដាស ហើយលោក សំអាន បានអះអាងថា ផែនទីទាំងនោះ គឺជាផែនទី ដែលសម្តេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ បានយកទៅសុំឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលស្គាល់ខ្សែព្រំដែនកម្ពុជានៅថ្ងៃទី០២ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៦៤។
នៅដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ លោក អ៊ុំ សំអាន តំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំងសង្រ្គោះជាតិ បានប្រកាសនៅលើទំព័រFacebook របស់លោកថា លោកនឹងមិនបញ្ជូនផែនទីបោន ដែលលោកអះអាងថា ទើបតែរកឃើញនៅក្នុងបណ្ណាល័យសភាសហរដ្ឋអាមេរិក (Library of Congress)ឱ្យលោក សុខ ទូច ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវកិច្ចការព្រំដែន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាតាមការស្នើសុំទេ ។ លោក អ៊ុំ សំអាន បានលើកពីហេតុផលមិនប្រគល់ផែនទីឱ្យលោក សុខ ទូច ថា «ខ្ញុំទទួលព័ត៌មានថា លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានទទួលផែនទីរបស់ Library of Congress ពីរាជរដ្ឋាភិបាល និងផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីនោះជាមួយផែនទីរដ្ឋាភិបាលរួចហើយ គឺដូចគ្នា។ លោក វ៉ា គឹមហុង និងលោក ហោ ណាំហុង ក៏បានមានប្រសាសន៍ថារដ្ឋាភិបាល ទទួលបានផែនទីពីបណ្ណាល័យសភា (Library of Congress) សហរដ្ឋអាមេរិក១០ឆ្នាំហើយ និងនិយាយថា ផែនទី ដែលខ្ញុំទទួលបានដូចគ្នានឹងផែនទីរាជរដ្ឋាភិបាល។
ដូច្នេះខ្ញុំយល់ថា ខ្ញុំពុំចាំបាច់ផ្ញើផែនទី ដែលខ្ញុំទទួលបានពី Library of congressជូន លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ទេ។ លោក សំអានដោះសាថា មិនទាន់យកផែនទីពីលោកផង និយាយថា ដូចគ្នាមុនបាត់ទៅហើយ តើមានន័យថា ដូចម្តេច? លោក អ៊ំ សំអាន តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលគេចខ្លួនទៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកថា រាជរដ្ឋាភិបាល បានប្រើប្រាស់ផែនទីUTM ខ្នាត ១/៥០.០០០ ផ្ទុយពីមាត្រា២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ ថែមទាំងស្នើឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបង្ហាញផែនទីUTMខ្នាត១/៥០.០០០ចំនួន៤០ផ្ទាំង និងសន្ធិសញាឆ្នាំ១៩៨៥ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រើប្រាស់សម្រាប់បោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយវៀតណាម ។
នៅថ្ងៃទី០៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីលោក អ៊ំ សំអាន បដិសេធមិនប្រគល់ផែនទីឱ្យលោក សុខ ទូច នៅវិមានសន្តិភាព បន្ទាបពីផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីរួច លោក បណ្ឌិត សុខ ទូច បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានជាថ្មីថា មានតែផែនទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទេ ដែលជាផែនទីផ្លូវការ ហើយអ្នកនយោបាយទាំងឡាយ ល្មមអស់ចិត្តហើយពីបញ្ហាផែនទី ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃនេះ ។
លោកឱ្យដឹងដែរថា ផែនទីដែលកម្ពុជាខ្ចីពីបារាំង និងដែលត្រូវបានផ្ទៀងផ្ទាត់ នៅថ្ងៃទី០៣ ខែកញ្ញា មិនមែនជាផែនទីរបស់សម្តេចតា នរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ដែលយកទៅតម្កល់ទុកនៅប្រទេសបារាំងទេ ប៉ុន្តែជាផែនទីដែលគូសវាស ដោយបារាំង អំឡុងពេលដែលបារាំងដាក់អាណានិគមលើកម្ពុជា។ លោកបញ្ជាក់ឡើងវិញថា ដូច្នេះ មានតែផែនទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ ជាផែនទីផ្លូវការរបស់កម្ពុជា ដែលអាចយកជាផ្លូវការបានសម្រាប់ការវាស់វែង និងកំណត់បញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម តាមផ្លូវច្បាប់ ហើយបញ្ហាផែនទីក្លែងក្លាយ គឺត្រូវបានបញ្ចប់ហើយក្រោយការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីជាមួយផែនទីពីអតីតអាណានិគមបារាំង ដែលជាអ្នកគូសផែនទីឱ្យកម្ពុជា។
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសបានលើកកាលពីថ្ងៃទី២ខែកញ្ញា ថា កម្ពុជាប្រកាន់យកផែនទីបោនខ្នាត១/១០០ពាន់ ប៉ុន្តែ ប្រើប្រាស់ផែនទីផ្សេងៗ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ។ លោកស្រី កុយ ពិសី អនុប្រធានលេខាធិការដ្ឋាន នៃគណៈកម្មការព្រំដែនបានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងថា រាជរដ្ឋាភិបាលតែងតែប្រកាន់យកផែនទីបោនខ្នាត១លើ១០០ពាន់ ជាគោល សម្រាប់ការចរចាជាមួយវៀតណាម ចំណែកសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនជាមួយវៀតណាម ឆ្នាំ១៩៨៥ ក៏កម្ពុជាបានប្រើប្រាស់ខ្នាត១លើ១០០ពាន់ដែរ។ កម្ពុជាបានប្រើផែនទីUTM ខ្នាត១លើ៥០ពាន់ គឺគ្រាន់តែដើម្បីមើលទីតាំងជាក់ស្តែងថ្មីៗប៉ុណ្ណោះ។
លោកស្រី បានស្នើឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ព្រោះថាជាការបំប៉ោងរឿងព្រំដែន និងជាការមួលបង្កាច់រាជរដ្ឋាភិបាល។ បន្ថែមពីនេះ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានដែរថា រាជរដ្ឋាភិបាលនៅមិនទាន់មានចំណាត់ការនៅឡើយទេ ចំពោះអំណះអំណាងរបស់លោក អ៊ុំ សំអាន ប៉ុន្តែសកម្មភាព និងការឃោសនាទាំងឡាយណា ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការ នៃការអនុវត្តស្របច្បាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល គឺនឹងត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។
នៅដើមខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥ លោក អ៊ំ សំអាន បានអះអាងថា លោកបានរកឃើញផែនទីបោន( Bonne)ខ្នាត ១/១០០.០០០ ចំនួនជាង២០ផ្ទាំងនៅបណ្ណាល័យ Dag Hammrskyjold របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលផែនទីទាំងនោះ គឺជាផែនទីផ្លូវការ ព្រោះបោះពុម្ពដោយក្រុមភូមិសាស្រ្ត ឥណ្ឌូចិន(Indochina) នៅឆ្នាំ១៩៥២ និង១៩៥៣។ ជាផែនទីដែលមានចែងក្នុងមាត្រា២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលបានតម្កល់នៅអង្គការសហប្រជាជាតិនៅថ្ងៃទី៤ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៥៤ រយៈពេលជាង២ខែ បន្ទាប់ពីសន្និសីទអន្តរជាតិទីក្រុងហ្សឺណែវ ស្តីពីឯករាជភាព និងអធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី នៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៥៤ ។ ២ថ្ងៃបន្ទាប់ពីការអះអាងរបស់លោកអ៊ំ សំអាន ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានចំអកឱ្យលោក អ៊ុំ សំអាន ថា ជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ មិនចេះមើលផែនទី ។
លោកបណ្ឌិត ជាប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភា បានអះអាងទៀតថា ក្រោយការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីឃើញថា ក្នុងចំណោមផែនទីកម្ពុជាចំនួន២៣ផ្ទាំងនោះ មានតែ១១ផ្ទាំងប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចប្រើការបាន ឯផ្ទាំងផ្សេងៗទៀត មានខ្លះជាផែនទីរួម ខ្លះជាផែនទីនៅលើទឹកដីវៀតណាម និងខ្លះទៀតជា ផែនទីតំបន់ក្នុងផ្ទៃប្រទេស ដែលមិនមែនជាផែនទីព្រំដែន ហើយនៅលើផែនទីនោះ ពុំមានការចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៦៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៦៩ ដូចមានចែងក្នុងមានត្រា២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាឡើយ។ លោក សុខ ទូច បានលើកឡើងថា ប្រសិនបើលោក សំអាន ពិតជាស្នេហាជាតិ គាត់ត្រូវបញ្ជូនផែនទីទាំងនេះមកកម្ពុជា ឬត្រូវមកកម្ពុជាជាមួយនឹងផែនទីទាំងនេះ ហើយគាត់នឹងក្លាយជាវីរបុរសរបស់ប្រជាជនខ្មែរដែលគាត់រកឃើញផែនទី Bonne។
ទោះយ៉ាងណា លោក បណ្ឌិត មានប្រសាសន៍ថា លោក សំអាន កុំយកបញ្ហាផែនទី បញ្ហាព្រំដែនជាតិមកធ្វើជាបញ្ហានយោបាយ ព្រោះជាផលប្រយោជន៍ជាតិ។ លោក បណ្ឌិត សុខ ទូច កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ ធ្លាប់ប្រតិកម្មរួចមកហើយ ចំពោះលោក អ៊ំ សំអាន ដែលអះអាងថា បានរកឃើញផែនទីកម្ពុជា តម្កល់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក សុខ ទូច បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ការលើកឡើងរបស់លោក អ៊ុំ សំអាន មានលក្ខណៈនយោបាយច្រើនជាងការពិត និងគ្មានលក្ខណៈវិទ្យាសាសស្ត្រ ។
លោក សុខ ទូច សួរ លោកអ៊ុំ សំអាន ដែលនិយាយតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗថា ផែនទីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលជាផែនទីក្លែងក្លាយ តើគាត់យកអ្វីមកវាស់? បានអ្វីមកផ្ទៀងផា្ទត់? បើគាត់ទើបតែអះអាងថា រកឃើញផែនទីកាលពីម្សិលម្ង៉ៃ ដូច្នេះ ចំណុចនេះបង្ហាញថា តំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំងមានចរិតបង្កប់មហិច្ឆតាកេងចំណេញនយោបាយ ច្រើនជាងវិទ្យាសាស្ត្រ ច្រើនជាងការពិត ហើយជាការរើសអើងជាតិសាសន៍ផងដែរ។ ក្រុមប្រឆាំងទាំងនេះ គ្មានក្រមសីលធម៌ទេ។ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ចំអកទៀតថា លោកធ្លាប់បានទទួលបានផែនទីពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលអះអាងថា ផែនទីនោះជាផែនទីល្អត្រឹមត្រូវ តែតាមការណ៍ពិត គ្រាន់តែបង់ប្រាក់សេវាកម្មចំនួន១៦៨ដុល្លារក៏ទទួលបាន ហើយនៅពេលបើកមើលដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ក៏បាត់អស់ពីរផ្ទាំង។ក្រោយមក ដោយមើលឃើញថា គណបក្សប្រឆាំងនៅតែឆ្កឹះឆ្កៀលយកបញ្ហាព្រំដែនមកវាយប្រហាររាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងចេតនាទុច្ចរិតកេងចំណេញនយោបាយ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ក៏បានអំពាវនាវដោយទទូចជាថ្មីទៀត ថា ឱ្យគណបក្សប្រឆាំង ឈប់យកបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា ជាមួយប្រទេសជិតខាង ធ្វើអាជីវកម្មនយោបាយ ។
ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន ក្រោមប្រធានបទ «ដំណើរការទូទៅ នៃការស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជា~វៀតណាម» ព្រឹកថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ លោក សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា យើងមិនចង់ទៅជាឧបករណ៍របស់អ្នកនយោបាយ ដែលយកបញ្ហាប្រទេសជាតិធ្វើជាបញ្ហា ក្នុងការកេងចំណេញនយោបាយរបស់ខ្លួនទេ។ លោកលើកឡើងថា គណបក្សប្រឆាំង មានចេតនាគាស់កកាយបញ្ហាព្រំដែននេះឡើង ហើយប្រកាសប្រាប់គេថា ផែនទីត្រឹមត្រូវណាស់ អស្ចារ្យណាស់ ប៉ុន្តែ តាមការពិត ពេលទៅយកមែនទែនបានតែ២៤ផ្ទាំង។ លោកសុខ ទូច ចំអកដោយចំឈ្មោះថា ថ្ងៃមុន អ៊ុំ សំអាន ទៅលើកផែនទីនៅអាមេរិកថា ផែនទីនេះត្រឹមត្រូវល្អណាស់ ប៉ុន្តែ តាមពិតផែនទីប្រើបានតែ១០ផ្ទាំង ព្រោះ អ៊ំ សំអាន មិនទាំងដឹងថា ផែនទីហ្នឹងមកពីប្រភពណាផង។ គួររម្លឹកថា ក្រោយការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីជាច្រើនលើក ច្រើនដំណាក់កាល ដោយមើលឃើញថា ខ្លួនចាញ់ប្រៀបរាជរដ្ឋាភិបាលដ៏អាម៉ាស់ នៅដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ លោក សម រង្ស៊ី បានប្រកាសអូសបន្លាយល្បិចកលទុច្ចរិតរបស់ខ្លួនទៀតថា ការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីតែមួយមុខមិនគ្រប់គ្រាន់ទេត្រូវតែពិនិត្យលើដីជាក់ស្តែងទៀត ខណៈក្រុមស្រាវជ្រាវព្រំដែនកម្ពុជារបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា កំពុងសស្រាក់សស្រាំធ្វើកិច្ចការនេះ តាំងពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥មក ។
លោក បណ្ឌិត សុខ ទូច ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវបញ្ហាព្រំដែន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភា បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់សារព័ត៌មានខ្មែរថាមស៍ថា ក្រុមស្រាវជ្រាវបញ្ហាព្រំដែននេះ មានសមាជិក៩រូប និងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥ ។ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច អះអាងថា ការស្រាវជ្រាវ ដែលធ្វើឡើងដោយក្រុមរបស់លោក អាចមានប្រយោជន៍ចំពោះគណបក្សនយោបាយ និងប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានការងឿងឆ្ងល់ ឬមន្ទិល ចំពោះការពិភាក្សាជុំវិញបញ្ហាផែនទី និងព្រំដែន។ លោក សុខ ទូច ពន្យល់ថា យើងនឹងសិក្សាឱ្យស៊ីជម្រៅលើផែនទី និងចុះទៅពិនិត្យព្រំដែនផ្ទាល់ ដើម្បីបញ្ជាក់ពីភាពត្រឹមត្រូវ ចៀសវាងចោទប្រកាន់ទៅវិញទៅមក ជាពិសេសការកេងចំណេញផ្នែកនយោបាយរបស់ក្រុមអ្នកប្រឆាំង។
ប៉ុន្តែ មុននឹងចុះទៅដល់ព្រំដែនជាក់ស្តែងក្រុមការងារលោក ត្រូវការផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីឱ្យបានរួចរាល់សិន ដែលប្រភពផែនទី ដែលក្រុមលោកទទួលបានគឺមាន៧ប្រភព គឺផែនទីព្រំដែនស្ទើរតែទាំងអស់ពីប្រទេសជិតខាងទាំងបី មានឡាវ ថៃ និងវៀតណាម និងក៏ទទួលបានពីសហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង បណ្ណាល័យសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រភពមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបរទេស អ្នកជំនាញព្រំដែន ដូចជា លោក សារិន ឆាក និង រាជរដ្ឋាភិបាល។ បន្ទាប់ពីត្រួតពិនិត្យផែនទីរួចហើយ ក្រុមលោកនឹងសិក្សាលើសន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលពាក់ព័ន្ធឱ្យបានស៊ីជម្រៅ។ បន្ទាប់មកនឹងស្នើសុំឱ្យគណបក្សនយោបាយជ្រើសរើស នូវផែនទីមួយដែលពួកគេចង់ប្រើប្រាស់ ដែលអាចជាផែនទីបោនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលខ្នាត១លើ១រយពាន់ (១/១០០.០០០) ហើយប្រសិនបើយើងសម្រេចយកផែនទីណាមួយ គឺត្រូវតែមានការយល់ព្រមពីគ្រប់ភាគី ដែលពាក់ព័ន្ធ ទាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងភាគីផ្សេងទៀត ដូចជាប្រទេសវៀតណាមជាដើម។ និយាយរួម គឺមានបីដំណាក់កាលក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាផែនទីនេះ។ ទី១.ប្រមូលឯកសារពីគ្រប់ភាគី ហើយផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទីដែលយើងសម្រេចយកជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល និងអ្វីដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័ត។ ទី២. ពិនិត្យឯកសារទាំងអស់ពីគ្រប់ភាគី។
ប្រសិនបើមានសារសំខាន់ផ្នែកច្បាប់ ដែលអាចតវ៉ាចំពោះការអះអាងរបស់ប្រទេសវៀតណាមបាន យើងនឹងផ្តល់អនុសាសន៍ ប៉ុន្តែ មិនមែនការរិះគន់ទេ និង ទី៣. គឺផ្សព្វផ្សាយអនុសាសន៍របស់ក្រុមការងារ។ ដែលការលើកឡើងរបស់យើងធ្វើឱ្យគណបក្សនយោបាយមួយចំនួនបានរិះគន់យើងចំពោះបញ្ហានេះ ប៉ុន្តែ ក្នុងនាមយើងជាអ្នកស្រាវជ្រាវ យើងផ្តល់យោបល់ស្ថាបនាផ្អែកលើអង្គហេតុ។ គោលដៅរបស់យើង មិនមែនបង្ខំឱ្យគណបក្សនយោបាយ និងតំណាងរាស្ត្រអនុវត្តតាមយើងទេ។ យើងគ្រាន់តែចង់ផ្តល់ព័ត៌មាន ដែលសុក្រិតដល់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ។គួររម្លឹកផងដែរថា ក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្រ្តីថ្ងៃទី២១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ បន្ទាប់ពីផ្ទៀងផ្ទាត់ផែនទី ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់ក្នុងបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយផែនទី ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិឱ្យខ្ចី សម្តេចហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យសមត្ថកិច្ចទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ភ្លាមៗ ចំពោះក្រុម ឬបុគ្គលណាមួយ ដែលនិយាយញុះញង់ ឬបំភ្លៃការពិតថា រាជរដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់ផែនទីក្លែងក្លាយសម្រាប់ការងារបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ។
នៅដើមខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ មុនថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ប្រពៃណីជាតិប៉ុន្មានថ្ងៃ សម្តេច ហ៊ុន សែន បានព្រមានជាថ្មីទៀត ឱ្យចាប់ខ្លួនចំពោះក្រុម ឬបុគ្គលដែលញុះញង់បំភ្លៃការពិតថា រាជរដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់ផែនទីក្លែងក្លាយ ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយ ។ក្រោយការព្រមានរបស់សម្តេច លោក ហុង សុខហួ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា មកពីគណបក្សសម រង្ស៊ី ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ នៅផ្ទះរបស់លោក ក្នុងសង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ ។ លោកហុង សុខហួ ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ផ្តន្ទាទោស ដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល៧ឆ្នាំ ពីបទក្លែងបន្លំឯកសារសាធារណៈ ឬប្រើប្រាស់ឯកសារសាធារណៈក្លែង និងញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គមពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងក្លែងឯកសារព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ។ លោក ហុង សុខហួ ត្រូវបានដោះលែងពីពន្ធនាគារ នៅល្ងាច ថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ បន្ទាប់ពីទទួលបានការព្រះរាជទានលើកលែងទោស ពីព្រះមហាក្សត្រ និងបន្ទាប់ពីសរសេរលិខិតសុំទោសសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាផ្លូវពីការទទួលស្គាល់កំហុសឆ្គងរបស់ខ្លួន ដែលបង្ហោះឯកសារព្រំដែនក្លែងក្លាយ ជាហេតុនាំឱ្យមានការភាន់ច្រឡំ ក្នុងមតិសាធារណៈ លើគោលនយោបាយ និងការអនុវត្តកន្លងមករបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ។
មួយឆ្នាំក្រោមក លោក អ៊ុំ សំអាន ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ផ្តន្ទាទោសកំបាំងមុខឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២ឆ្នាំ ៦ខែ និងពិន័យជាប្រាក់៤លានរៀល ពីបទញុះញង់នាំឱ្យមានការរើសអើង និងប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ ទាក់ទងនឹងការរិះគន់ពីបញ្ហាព្រំដែន តាមមាត្រា៤៩៥ និង៤៩៦ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ។ លោក អ៊ំ សំអានត្រូវបានតុលាការដោះលែងពីពន្ធនាគារវិញ នៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីទទួលបានការព្រះរាជទានលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទ នរោត្តម សីហមុនី ។ ក្រោយមក លោក រ៉ុង ឈុន អតីតប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀន ដែលមាននិន្នាការលម្អៀងទៅរកលោក សម រង្ស៊ី ឬគណបក្សប្រឆាំងនិយមជ្រុល និងបក្សពួកត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅយប់ថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ ហើយត្រូវសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២ឆ្នាំ ពិន័យជាប្រាក់ចូលរដ្ឋ២លានរៀល និងបង្គាប់ឱ្យរួមគ្នាសងជំងឺចិត្តទៅគណៈកម្មាធិការកិច្ចព្រំដែនកម្ពុជាចំនួន៤០០លានរៀល ឬប្រហាក់ប្រហែល១០ម៉ឺនដុល្លារ ពីបទញុះញង់បង្កបញ្ហានៅព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរ ដល់សន្តិសុខសង្គម ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ។
លោក រ៉ុង ឈុន និងគូកនមួយចំនួនត្រូវបាន តុលាការដោះលែងឱ្យរួចខ្លួនពីពន្ធនាគារនៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ក្រោយសាលាឧទ្ធរណ៍សម្រេចព្យួរទោស ដែលនៅសេសសល់ និងផុតកំណត់ទោស ។ការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក ចុះទៅកាន់ព្រំដែនខេត្តត្បូងឃ្មុំ ហើយបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទៅកាន់សាធារណជនដោយបំភ្លៃថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនថ្មី រវាងកម្ពុជា-វៀតណាម បានចូលដីកម្ពុជា ប្រហែល៥០០ម៉ែត្រ។ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ គណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជា បានទាត់ចោល ចំពោះសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ ដោយចាត់ទុកថា ជាការផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត និងបំផ្លើសការពិត។ គណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែនចាត់ទុកថា ការផ្សាយរបស់លោក រ៉ុង ឈុន មានចេតនាទុច្ចរិតក្នុងគោលបំណងបំភ័ន្តសាធារណៈមតិជាតិ និងអន្តរជាតិតាមរយៈការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានមកលើក្រុមការងារព្រំដែនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ។
