អបអរសាទរ ខួប២៥ឆ្នាំ ដែលកម្ពុជាចូលជាសមាជិកសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា «អាស៊ាន»

ភ្នំពេញ៖ ចាប់តាំងពីចូលជាសមាជិកសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលហៅកាត់ថា «អាស៊ាន» កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៩ កម្ពុជាបានបោះជំហានដ៏គួរឱ្យស្ញប់ស្ញែងឆ្ពោះទៅកាន់ការពង្រឹងសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងសម្រេចបានសមិទ្ធផលសំខាន់ៗគួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយចំនួនក្នុងការអភិវឌ្ឍផ្នែកសង្គម អប់រំ និងវប្បធម៌។

កម្ពុជាបានរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងសហគមន៍អាស៊ាន ហើយភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់កម្ពុជា ត្រូវបានបង្ហាញឃើញច្បាស់ក្នុងអំឡុងពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន នៅឆ្នាំ២០០២, ឆ្នាំ២០១២ និងថ្មីៗនេះនៅឆ្នាំ២០២២។ លើសពីនេះ កម្ពុជាបានគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមសំខាន់ៗមួយចំនួនរបស់អាស៊ាន ក្នុងនោះមានការផ្សះផ្សារ និងការកសាងសន្តិភាពក្រោយជម្លោះ ការអនុវត្តចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ២០២៥ និងការកាត់បន្ថយគម្លាតអភិវឌ្ឍន៍តាមរយៈការអនុវត្តផែនការការងារជំហានទី៤ (២០២១-២០២៥) នៃគំនិតផ្តួចផ្តើមសម្រាប់សមាហរណកម្មអាស៊ាន (IAI)។ បន្ថែមពីនេះផងដែរ ការបង្កើតចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ២០៤៥ ត្រូវបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន ដោយមានការរៀបចំកិច្ចប្រជុំលើកទី១ នៃក្រុមការងារជាន់ខ្ពស់ ស្តីពីចក្ខុវិស័យ សមាគមអាស៊ានក្រោយឆ្នាំ២០២៥ (HLTF-ACV) កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ កម្ពុជាក៏ជាម្ចាស់ផ្ទះនៃមជ្ឈមណ្ឌល សកម្មភាពកម្ចាត់មីនតំបន់អាស៊ាន (ARMAC) ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលឧត្តមភាពដ៏សំខាន់មួយរបស់អាស៊ាន។

ចំពោះទំនាក់ទំនងខាងក្រៅរបស់អាស៊ាន កម្ពុជាបានដើរតួនាទីជាប្រទេសសម្របសម្រួលនៃភាពជាដៃគូ សន្ទនាអាស៊ាន-កាណាដា (ពីឆ្នាំ២០០០-២០០៣) អាស៊ាន-ចិន (ពីឆ្នាំ២០០៣-២០០៦) អាស៊ានសហភាពអឺរ៉ុប (ពីឆ្នាំ ២០០៦-២០០៩) អាស៊ាន-ឥណ្ឌា (ពីឆ្នាំ២០០៩-២០១២) អាស៊ាន-ជប៉ុន (ពីឆ្នាំ២០១២-២០១៥) អាស៊ាន-សាធារណ រដ្ឋកូរ៉េ (ពីឆ្នាំ២០១៥-២០១៨) អាស៊ាន-នូវែលសេឡង់ (ពីឆ្នាំ២០១៨-២០២១) និងអាស៊ាន-រុស្ស៊ី (ពីឆ្នាំ២០២១- ២០២៤)។ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការសម្របសម្រួលភាពជាដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ានជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី និងការចាប់ផ្តើមការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់ (RCEP) ក្នុងអំឡុងពេលដ៏លំបាក ហើយនឹងត្រូវបន្តទទួលបន្ទុកជាប្រទេសសម្របសម្រួលទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាម៉េរិកនៅខែកក្កដាឆ្នាំនេះ ដែលទាំងប្រទេសរុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាម៉េរិកសុទ្ធសឹងជាមហាអំណាចដែលមានចំណងរឹងមាំក្នុងតំបន់។ ជាមួយគ្នានឹងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀត កម្ពុជាបន្តលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអាស៊ាននិង ដៃគូខាងក្រៅដោយពង្រឹងតួនាទី និងគោលជំហររបស់អាស៊ាន នៅក្នុងយន្តការដឹកនាំដោយអាស៊ាន ដូចជា៖ កិច្ចប្រជុំ កំពូលអាស៊ីបូព៌ា (EAS) វេទិកាតំបន់អាស៊ាន (ARF) និងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារអាស៊ានបូក (ADMM-Plus) ជាដើម។

គួររំលឹកផងដែរថា អាស៊ានត្រូវបានបង្កើតឡើងថ្ងៃទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៦៧ ដោយដំបូងឡើយ មានប្រទេសចំនួន៥ គឺប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូណេស៊ី ហ្វីលីពីន សិង្ហបុរី និងប្រទេសថៃ។ ប្រទេសស្ថាបនិកទាំងនោះ លើកលែងប្រទេសថៃ សុទ្ធ​សឹង​តែជាដែនដីដែលទើបទទួលបានឯករាជ្យពីនឹមអាណានិគមក្នុងសម័យនោះ និងគួបផ្សំនឹងការចាប់ផ្ដើមនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ផងនោះ ទើបជំរុញឱ្យប្រទេសទាំងប្រាំរួមគ្នាបង្កើតសមាគមនេះឡើង ដោយមានគោលដៅរួម គឺជំរុញឱ្យមានសន្តិភាព ស្ថិរភាព កំណើនសេដ្ឋកិច្ច រួមទាំងការអភិវឌ្ឍសង្គម និងវប្បធម៌ក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូល។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៤ និងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់មកទៀត ទើបបណ្ដាប្រទេសចំនួនប្រាំទៀតក្នុងតំបន់នេះ រួមមាន៖ ប៊្រុយណេ វៀតណាម ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា និងកម្ពុជា ដែលជាកូនពៅបានក្លាយជាសមាជិកនៃសមាគមនេះជាបន្តបន្ទាប់ ៕