**សម្ដេច ឃួន សុដារី វាយតម្លៃចំពោះវត្តមានប្រធានសភានេប៉ាល់ ចូលរួមសម័យប្រជុំពេញអង្គ IPTP លើកទី១១ ជាការបង្ហាញឆន្ទៈស្រឡាញ់ និងការពារសន្តិភាព**ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា លើកទឹកចិត្តអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាយប៉ា សហការជាមួយ IPTP ដើម្បីលើកម្ពស់សន្តិភាព**បណ្ឌិត កៅ គឹមហួន កោតសរសើរសភាកម្ពុជា ក្នុងការរៀបចំសម័យប្រជុំអន្តរសភាដើម្បីភាពអត់ឱន និងសន្តិភាព**លទ្ធផលនៃមហាសន្និបាតលើកទី១២ នៃសន្និសីទអន្តរជាតិនៃគណបក្សនយោបាយនៅអាស៊ី (ICAPP) ប្រព្រឹត្ដទៅពីថ្ងៃទី២១-២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នៅរាជធានីភ្នំពេញ**អាមេរិកជឿថា កងទ័ពកូរ៉េខាងជើងដែលកំពុងប្រមូលផ្តុំនៅរុស្ស៊ី នឹងចូលធ្វើសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនឆាប់ៗខាងមុខនេះ**អ៊ុយក្រែន អះអាងថាខ្លួនបានបង្កើនការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស ក្រោយរុស្ស៉ីចាប់ផ្តើមប្រើមីស៉ីលស៊េរីថ្មី**ឯកឧត្តម កែ គឹមយ៉ាន ស្នើដល់គ្រប់សមាសភាពទាំងអស់ បន្តចូលរួមរក្សាការពារឲ្យបាននូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ សុខដុមនីយ៍កម្មជាតិសាសន៍ និងសាសនា**ប្រមុខ NATO ជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងរដ្ឋ Florida**ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍តួកគី ប្រកាសអំពីការពិនិត្យរៀបចំឱ្យមានការហោះហើរត្រង់មកកម្ពុជា**ស្រ្តីជនជាតិអូស្រ្តាលីម្នាក់ទៀត បានបាត់បង់ជីវិត ដោយសារពុលស្រា នៅប្រទេសឡាវ**កូរ៉េខាងជើង ថ្កោលទោសការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នា រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក កូរ៉េខាងត្បូង និងជប៉ុន ហើយព្រមានថា ខ្លួននឹងធ្វើសកម្មភាពភ្លាមៗ ប្រសិនបើចាំបាច់**ឯកឧត្តម ប្រាក់ សំអឿន អញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីបិទអនុសំវច្ឆរមហាសន្និបាតមន្ត្រីសង្ឃទូទាំងប្រទេសលើកទី៣២ ឆ្នាំ២០២៤**ឯកឧត្ដមទេសរដ្ឋមន្ដ្រី គី តិច ដឹកនាំក្រុមគ្រូពេទ្យភ្នែកស្ម័គ្រចិត្ត ចុះពិនិត្យព្យាបាល វាស់ភ្នែក និងចែកវែនតាដោយមិនគិតថ្លៃជូនពលរដ្ឋនៅស្រុកបាទី**ឯកឧត្តមទេសរដ្ឋមន្ត្រី សក់ សេដ្ឋា អញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីបិទអនុសំវច្ឆរមហាសន្និបាតមន្ត្រីសង្ឃទូទាំងប្រទេសលើកទី៣២ ឆ្នាំ២០២៤**ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស សុខា បង្ហាញក្ដីរីករាយនៅពេលអាហារូបកណ៍ ជិត ២ពាន់កន្លែង ទទួលការស្នើសុំពីសិស្ស-និស្សិត ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី**មនុស្ស ១១នាក់ស្លាប់ បន្ទាប់ពីការវាយប្រហារតាមអាកាសដ៏ខ្លាំងក្លារបស់អ៉ីស្រាអែល នៅកណ្តាលក្រុងបេរូត**ឯកឧត្ដម សួស យ៉ារ៉ា៖ កម្ពុជាចង់ឱ្យគំរូនៃសន្តិភាពនៅកម្ពុជា អាចត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងធម្មនុញ្ញសន្តិភាពសកល ដើម្បីចែករំលែកនូវ គំរូនៃសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សារ**អ្នករាយការណ៍ពិសេស ICAPP៖ ពិភពលោកកំពុងសិក្សាអំពីគំរូដ៏សំខាន់កម្ពុជា ក្នុងការកសាងសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សា**រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងវប្បធម៌៖ គោលការណ៍នៃការកសាងសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សា ជាពិសេសគឺតួនាទីរបស់វប្បធម៌ គឺជាការផ្លាស់ប្ដូរបរិយាកាសពិភពលោក**រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកិច្ចការនារី ធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍អំពីលទ្ធផលកិច្ចប្រជុំតុមូល នៃគណបក្សនយោបាយអន្តរតំបន់ របស់ ICAPP

គ្រោះថ្នាក់បង្កឡើងដោយព័ត៌មានក្លែងក្លាយនិងមធ្យោបាយឆ្លើយតប

ភ្នំពេញ៖ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ក្រសួងព័ត៌មានបានរកឃើញព័ត៌មានក្លែងក្លាយចំនួន៣.០០០ករណី ដែលបានចែកចាយនៅលើបណ្តាញសង្គមហើយបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០គឺបានកើនឡើង១៦០ភាគរយ។ហើយគ្រាន់តែនៅក្នុងឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៤ថ្មីៗនេះ ក្រសួងព័ត៌មានបានកត់ត្រាទុកព័ត៌មានក្លែងក្លាយសរុបចំនួន ១៧០១ ករណី ទៅហើយ។

កំណើនព័ត៌មានក្លែងក្លាយនេះ ត្រូវបាន កត់សម្គាល់ថា មានសន្ទុះខ្លាំង នៅក្នុងអំឡុងពេលដែលពិភពលោក ក៏ដូចជា កម្ពុជា កំពុង ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនើប បញ្ញាសិប្បនិម្មិត(AI) ក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា ដើម្បីផ្តល់ និង ទទួលព័ត៌មាន តាមរយៈបណ្តាញសង្គមហ្វេសបុក តេឡេក្រាម Whatsapp និង Tik tok ជាដើម។

សូមបញ្ជាក់ថា ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ គឺសំដៅទៅលើ របាយការណ៍មិនពិត ឬព័ត៌មានមិនពិត ដែលត្រូវបានចែករំលែកក្នុងទម្រង់ជា អត្ថបទ រូបភាព វីដេអូ ឬទម្រង់ផ្សេងៗ ដោយក្លែងបន្លំថាជាព័ត៌មានពិត។ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយ បុគ្គល ឬក្រុម ដែលធ្វើសកម្មភាព ដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ឬហេតុផល នយោបាយ និងហេតុផលសេដ្ឋកិច្ចជាដើម។ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ មានចរឹកញុះញង់ បំផ្លើសបំភ្លៃសភាពការណ៍ពិត ក្នុងគោលដៅបង្កើតចលាចល ធ្វើអោយសង្គមវឹកវរជ្រួលច្របល់។

អាស្រ័យហេតុនេះហើយ ទើបព័ត៌មានក្លែងក្លាយទាំងនេះបានបង្កជា ផលវិបាកនានាជាបន្តបន្ទាប់ដល់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ភាព សុខសាន្ត បង្កអសន្តិសុខ ខូចសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងអាចធ្វើឱ្យមានមហន្តរាយ ដល់សង្គមគ្រួសារ និងសង្គមជាតិទៀតផង។

ឧទាហរណ៍ កន្លងមកនេះ មានការបង្កើតព័ត៌មានក្លែងក្លាយទាក់ទងសេដ្ឋកិច្ច ដូចជាការចែករំលែកថា អង្ករផលិតចេញពីជ័រកៅស៊ូ ខណៈព័ត៌មានក្លែងក្លាយទាក់ទងនយោបាយថា កិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ខាងឦសានបានធ្វើអោយខ្មែរបាត់បង់ដី៤ខេត្ត ជាដើម។

ហើយបើយើងមិនទាន់ភ្លេចទេ កាលពីឆ្នាំ២០២១ លេចចេញព័ត៌មានក្លែងក្លាយដែលបង្កើតដោយក្រុមឱកាសនិយមដែលបានបំផុសមិនឱ្យពលរដ្ឋទៅចាក់វ៉ាក់សាំង ខណៈដែលប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងពិភពលោកកំពុងត្រូវការវ៉ាក់សាំងនោះ។
ព័ត៌មានក្លែងក្លាយច្រើនលើសលុបត្រូវបានគេមើលឃើញច្បាស់ថាបានបង្កើតឡើងដោយក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមក្នុងចេតនាផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល ខណៈព័ត៌មានក្លែងក្លាយមួយចំនួនទៀតបានបង្កើតឡើងដោយអ្នកសារព័ត៌មានខ្លួនឯង ដោយសារតែគុណភាពអន់ខ្សោយខាងវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន បណ្តាលឱ្យព័ត៌មានមិនពិត និងព័ត៌មានខុសមានឱកាសជ្រៀតចូលក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសារព័ត៌មាន។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មានបានចាត់ទុកអ្នកសារព័ត៌មានថា គឺជាតួអង្គដ៏សំខាន់មួយក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន ក៏បានអំពាវនាវដល់អ្នកសារព័ត៌មាន ឱ្យផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានពិត គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មានប្រភពព័ត៌មានច្បាស់លាស់ ផ្ទៀងផ្ទាត់ព័ត៌មាននិងធានាតុល្យភាព ដើម្បីចូលរួមលុបបំបាត់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។សារព័ត៌មានចាំបាច់ត្រូវរកឱ្យឃើញ និងបកអាក្រាតករណី កើតមានឡើងព័ត៌មានក្លែងក្លាយថ្មីៗ។ នេះជាបេសកកម្មដ៏សំខាន់សម្រាប់ស្ថាប័នសារព័ត៌មាន តាមវិធីគ្រប់គ្រង និងទប់ស្កាត់ «ដំណឹងក្លែងក្លាយ»។

ទន្ទឹមនេះអ្នកនាំពាក្យក៏បានចាត់ទុកប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់គឺជាអ្នកប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងក្លាយម្នាក់ផងដែរ ដោយបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ត្រូវផ្ទៀងផ្ទាត់ ប្រភពព័ត៌មានឱ្យបានច្បាស់លាស់ មុននឹងជឿលើព័ត៌មានអ្វីមួយ។ ម្យ៉ាងទៀត ក៏ត្រូវបង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយពិចារណាឱ្យច្បាស់លាស់តាមរយៈផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយសារព័ត៌មានអាជីពឬសារព័ត៌មានរបស់ស្ថាប័នរដ្ឋ មុននឹងសម្រេចចិត្តចែករំលែកព័ត៌មាន លើបណ្តាញសង្គម និងចែករំលែកដល់មិត្តភក្តិ ឬក្រុមគ្រួសារ។

សូមរំលឹកថា កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២០ ក្រសួងព័ត៌មាន បានចេញនូវសេចក្តីសម្រេចមួយ ស្តីពីការបង្កើតគណៈកម្មការតាមដានការ ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ហើយមានរកឃើញព័ត៌មានក្លែងក្លាយចំនួន១៧០មាតិកាដែលប្រកបគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរហើយបានបញ្ជូនទៅស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចដើម្បីចាត់ការ។ ទន្ទឹមនេះ អន្តរក្រសួងដែលក្នុងនោះមានក្រសួងព័ត៌មាននិងក្រសួងប្រៃសណីយ៍និងទូរគមនាគមន៍បានចូលរួមបង្កើតគណៈកម្មាធិការជាតិសម្របសម្រួលកិច្ចការព័ត៌មាននិងសាធារណមតិដើម្បីទប់ទល់ក្រុមជនទុច្ចរិតមួយចំនួនដែលកំពុងប្រើប្រាស់ការវិវត្តថ្មីៗនៃបច្ចេកវិទ្យា AI ដើម្បីបង្កើតជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយបំពុលសង្គមកម្ពុជា៕

អត្ថបទដែលជាប់ទាក់ទង